بررسي رابطه ي حكام قاينات با اسحاق زايي ها و تاثير آن بر تجزيه ي لاش و جوين از ايران در دوره ي قاجار

The Study of the Relation of Ghaenat Rulers with Isaac Zai and Its Effect in Dissolution of Lash and Jovin of Iran in Qajar Dynasty

اسحاق زايي ها از قبايل ابدالي بودند كه در اطراف قندهار زندگي مي كردند و همزمان با تثبيت حكومت قاجار و قدرت گرفتن محمود شاه، بر لاش و جوين مسلط شدند و شاه پسندخان توانست قلعه هاي لاش و جوين را بازسازي كند. سردار احمدخان اسحاق زايي همزمان با ميرعلم خان حاكم قاينات، قدرت اين خاندان را به اوج رساند. اگرچه او در جنگ قاجارها و افغان ها قلمروش را از دست داد، ولي بعدها توانست آن را به دست آورد و به عنوان مهم ترين حاكم محلي سيستان ظاهر شود. او توانست با ميرعلم خان رقابت كند و پس از تجزيه ي هرات با كمك امراي افغان و انگليسي ها لاش و جوين را به قلمرو ايران برگرداند. در اين مقاله خاستگاه اسحاق زايي ها و نحوه ي به قدرت رسيدن آن ها در لاش و جوين، رابطه با دربار قاجار و تاثير مساله ي هرات بر موقعيت اين خاندان، رابطه با ميرعلم خان حاكم قاينات در زمان جنگ هرات و پيامدهاي آن، علل تجزيه ي لاش و جوين از ايران، موضع گيري در حكميت گلدسميد و اثرات آن، علل ناكامي ايران در الحاق دوباره ي لاش و جوين به سيستان در زمان جانشينان سردار احمدخان و رابطه ي اسحاق زايي ها با شوكت الملك ها مورد بررسي قرار مي گيرد. اسناد و مدارك موجود نشان مي دهد با اين كه ميرعلم خان توانست منطقه لاش و جوين را تصرف و با سردار احمدخان اسحاق زايي معاهده صلح امضا كند، ولي ضعف سياسي ايران در مقابل زياده خواهي افغان ها و انگليسي ها باعث جدايي آن منطقه از قاينات شد و بعد از مرگ سردار احمدخان نيز علي رغم وجود فرصت هايي طرح الحاق اين منطقه به ايران عملي نشد.

The Isaac Zai were from Abdali tribes who lived around Kandahar and along with the consolidation of the rule of the Qajar and the strength of Mahmoud Shah, took the power of Lash and Jovin and Shah Pasand Khan could take the power of rebuilding the Lash and Jovin fortresses. Sardar Ahmad Khan Isaac Zai at the same time with Mir Alam Khan, the ruler of Ghaent, culminated the authority of this dynasty to its peak. Although he lost his territory in Qajar and Afghans ware, but later he was able to obtain this region and appeared as the most prominent local government of Sistan. He had the power to compete with Mir Alam Khan and after Herat’s defragmentation resorted the Lash and Jovin to Iran’s territory with the help of Afghans governors and English rulers. In this study we investigated the origin of Isaac Zai and the way of their power seizing in Lash and Jovin, their relation with Qajar court and the influence of Herat affair regarding the location of this dynasty, their relation with Mir Alam Khan the governor of Ghaenat at the time of Herat ware and its consequences, the reasons of the dissolution of Lash and Jowin from Iran’s territory, their fortified positioning regarding the Goldsmith’s arbitration and its effects, the reasons of Iran’s failure in re-unification of Lash and Jovin to Sistan in the time of Sardar Ahamd Khan’s successors and the relation of Isaac Zai with Shaukat Molks. The remained documents and proofs indicates that, although Sardar Mir Alam Khan powered to conquest the Lash and Jovin region and sign peace treaty with Sardar Ahmad Khan Isaac Zai, but the political weakness of Iran against with Afghans and English governor’s avarice caused the separation of this region from Ghaenat district and also after the death of Sardar Ahmad Khan and despite the opportunities of the region’s annexation plan to Iran, its incorporation became not practical. Key Words: Isaac Zai, Ghaenat, Lash and Jovin, Qajar, Mir Alam Khan