اثرات تغييرات جمعيتي بر مخارج اجتماعي دولت و مخارج سيكل زندگي در اقتصاد ايران

The Effect of Demographic Changes on Government Social Expenditure and Life Cycle Expenditure in Iran Economy

اين مقاله اثرات تغييرات جمعيتي را بر مخارج اجتماعي دولت از يك سو و از سوي ديگر نابرابري‌هاي اجزاي مخارج بخش خصوصي را در طول سيكل زندگي مورد بررسي قرار مي‌دهد. مهم‌ترين پرسش‌هاي اين تحقيق بررسي ميزان اثرپذيري مخارج دولت از تغييرات جمعيتي و همچنين، ميزان اثر‌پذيري اجزاي مخارج سيكل زندگي از فاكتورهاي جمعيتي مانند سن، ويژگي‌هاي خانوار، طبقه سني و نظاير آن است. به اين منظور، جهت پاسخ به پرسش اول، تغييرات جمعيتي بر اساس يك شاخص تركيبي تعريف و مهم‌ترين جز مخارج دولت كه بر اساس مباحث نظري، هزينه‌هاي سلامت و بهداشت هستند بر شاخص تركيبي جمعيت و ساير متغيرها رگرس مي‌شود. بر اساس نتايج به‌دست آمده از اين بخش، هزينه‌هاي سلامت در ايران نيز با افزايش طبقات سني جمعيت، در طول زمان و در بين طبقات سني، روند صعودي معناداري به خود مي‌گيرد. همچنين با استفاده از يك مدل مبتني بر متغيرهاي جمعيتي اجزاي مختلف سيكل زندگي بخش خصوصي نشان مي‌دهد كه اجزاي مخارج مصرفي خانوارها نخست؛ بر اساس طبقات سني، الگوي خاص كوهاني‌شكل به خود مي‌گيرند، دوم؛ با افزايش سن گروه‌ها برخي از اجزاي مخارج مانند هزينه‌هاي سلامت و مراقبت‌هاي بلندمدت، به‌لحاظ ميانگين روند صعودي به خود مي‌گيرند و به‌لحاظ نوسان نيز پراكندگي قابل توجهي بين مصرف گروه‌هاي سني ايجاد مي‌شود و برخي ديگر مانند مصرف انرژي و سوخت، ارتباط چندان معناداري با متغيرهاي جمعيتي ندارند.

This paper investigates the impact of demographic changes on government social expenditure on one hand, and private life cycle expenditure components inequalities, on the other.The main questions here are to consider what affect government expenditure as well as private life cycle expenditureswhich can be affected by demographic factors. Therefore, to reply these questions, demographic changes as a composite index has been identified then, based on theoretical debate, the main demographic-related component of government expenditure (health and care expenditure) has been regressed on mentioned index and other explanatory variables. Result shows that over time and among age groups, large and increasing share of health and care budget devote to older generations. Also, analyzing the other question it has been revealed that life cycle components have hump-shape against age groups and while some of them, health and long term care for instance, are related to demographic factors, with increasing mean and dispersion between age groupsin long time, the others such as energy consumption are independent from demographic changes.