سنجش رابطه سرمايه اجتماعي با تساهل مذهبي (نمونه‏پژوهي: دانشجويان دانشگاه فردوسي مشهد)

Evaluation of the relationship between social capital and religious tolerance (Case study: students at Ferdowsi University of Mashhad)

در جوامعي كه چندگونگي مذهبي وجود دارد، زندگي مسالمت‌آميز، جز در سايه تساهل مذهبي و به رسميت شناختن تمامي مذاهب، امكان پذير نيست. نبود تساهل مذهبي، پيامدهايي چون خشونت مذهبي را در پي دارد. همچنين تساهل مذهبي، تاثير بسزايي نيز بر نگرش سياسي افراد برجاي مي‌گذارد. پرسش‏هاي پژوهش حاضر عبارت‏اند از: 1. تساهل مذهبي شيعيان نسبت به مذاهب رسمي كشور، در چه سطحي است؟ 2. چه عواملي بر تساهل مذهبي تاثيرگذارند؟ بنابراين، هدف از اين پژوهش- كه به روش پيمايشي انجام گرفته است- سنجش تساهل مذهبي و عوامل موثر بر آن، در ميان دانشجويان دانشگاه فردوسي است. با توجه به پيشينه نظري، متغيرهاي سرمايه اجتماعي، تحصيلات، جنسيت و سن، به‌عنوان عوامل موثر بر تساهل مذهبي انتخاب شدند. نتايج نشان مي‌دهد كه تساهل مذهبي شيعيان نسبت به ساير مذاهب، وضعيت مطلوبي ندارد. همچنين آزمون فرضيه‏ها نيز نشان مي‌دهد كه سرمايه اجتماعي درون‌گروهي، بر تساهل مذهبي تاثير منفي و سرمايه اجتماعي برون‌گروهي، تاثير مثبت دارد. تحصيلات و جنسيت نيز تاثير مثبت و سن، تاثير منفي بر تساهل مذهبي دارند. تاثير مثبت تساهل مذهبي بر تساهل سياسي نيز تاييد شده است.

In societies with religious diversity, living peacefully is just possible in the shadow of religious tolerance and the recognition of all religions. Lack of religious tolerance has consequences such as religious violence. Also, religious tolerance leaves a significant effect on the political attitude of individuals. The research question has two parts: What is the level of Shiite religious tolerance and the country’s official religion? What factors are affecting the religious tolerance? Therefore, the aim of this study was to assess the religious tolerance and its effective factors among students at Ferdowsi University, Mashhad, Iran. According to the theoretical background, social capital, education, gender and age variables as factors affecting religious tolerance were selected. The results show that the Shiite religious tolerance is not desirable. Also, hypothesis tests show that intra-group and out-group social capital have negative and positive impact on religious tolerance, respectively. In addition to, education and gender have a positive impact and age has a negative impact on religious tolerance. The positive influence of religious tolerance on political tolerance has been confirmed. Keywords: Political tolerance, Religious tolerance, Social capital intra-group, Social capital out-group.