بررسي روش هاي فرارتبه اي PROMETHEE و ELECTRE در تصميم گيري هاي محيط زيستي صنعت نفت و پتروشيمي

An investigation on PROMETHEE and ELECTRE outranking methods in environmental decision-making of oil and petrochemical industries

امروزه با توجه به آلودگي ها و اختلالات محيط زيست و عوارض آن براي انسان و ساير موجودات، مسايل محيط زيستي يكي از جدي-ترين مشكلات كره زمين را به خود اختصاص داده است. اين مشكلات روز به روز نياز بشر را براي يافتن راهكارهايي جهت حل آن افزايش مي دهد. يكي از مهم ترين مشكلات پيش‏رو، آلودگي هاي صنايع موجود از جمله صنعت نفت بوده كه نقش به سزايي در پيشرفت و اقتصاد كشورها دارد. براي ارزيابي و كاهش اثرات ناشي از اين صنايع راهكارهاي گوناگوني وجود دارد. يكي از راهكارها، روش تصميم گيري چندمعياره است. در روش چندمعياره، گزينه ها بر اساس ميزان ارزششان مرتب مي شوند. اين عمل با توجه به معيارهاي موجود انجام مي پذيرد. در مطالعه اخير دو مورد از مهم ترين روش هاي رتبه بندي مورد مطالعه قرار گرفت و مزايا و معايب آن ها بررسي شد. هم چنين مطالعه-اي موردي با استفاده از روش PROMETHEE بر روي پتروشيمي اراك صورت گرفت و گزينه هاي مرحله ساختماني بر اساس درجه اهميت رتبه بندي گرديد.. پس از مطالعه موردي صورت گرفته و بررسي ساير مطالعات انجام شده در اين زمينه، روش PROMETHEE نسبت به روش ELECTRE به دليل عواملي از جمله راحت و قابل فهم بودن، توانايي مقابله با عدم قطعيت، ارزش دادن به تصميم گيران، قدرت نمايش ديداري داده ها، اعتبار و انعطاف پذيري بيش‏تر به عنوان روش برتر انتخاب گرديد. روش ذكر شده مي تواند در مورد تصميم-گيري هاي محيط زيستي و نيز تصميم گيري هاي حيطه صنعت نفت و پتروشيمي كه داراي داده هاي كيفي و كمي توام و نيز عدم اطمينان هستند به كار رفته و نتايج مطلوبي را در اختيار محققين قرار دهد.

Nowadays one of the most important global issues is environmental problems that can cause harm to human and other organisms. This problem is caused due to various factors like pollutants and other environmental disturbances. Because of these factors we need to find strategies for solving such problems. One of the most important problems in the world is the pollution produced by different industries like oil industry that has a significant role in the nations economic and progress. There are many solutions and methods for surveying and mitigating the industries effects. Multiple Criteria Decision-Making (MCDM) is one of these methods that order alternatives based on their importance. Ranking problems consist in rank ordering of all alternatives from the worst to the best, looking at their evaluations on the considered criteria.In present study two more important outranking methods (PROMETHEE and ELECTRE) were assessed and their advantages and disadvantages were surveyed. Also a study was done in Arak petrochemical industry by PROMETHEE method as an case study and construction phase alternatives were ranked by mentioned method. Case study investigation and review on other studies showed that the PROMEHTEE method because of some features like being easy to use, understandable, Ability to cope with uncertainty, importance the decision makers, ability of visual representation, validity and flexibility is more applicable than ELECTRE. So the suggested method can be applied for making environmental decisions and also oil and petrochemical industries that simultaneously deal with qualitative and quantitative data and uncertainty. The researchers hope that it would have desirable results.