انواع تصوير سازي در شعر حافظ بر مبناي اشيا و محيط پيرامون

Types of Imagery in Hafiz Poetry Based on Surrounding Environment’s Objects, Moods and Phenomenon

تصاوير شعري حافظ به دليل تداوم و برجسته سازي متن، به يك رخداد متني تبديل شده: بنابراين، مي توان سبك وي را به لحاظ نوع كاربرد مجازي زبان، سبك تصويري دانست. حافظ خداوندگار بي همتايي است كه بر عرش شعر تكيه زده و از خاك و گل واژگان و كلمات به آفرينش و تاليف كالبد كلامي پرداخته كه شايسته دميده شدن روح تصاوير خلاقانه و هنرمندانه اش باشد. تصاوير سبك ساز شعر حافظ بر اساس عناصر تشكيل دهنده به سه بخش عمده طبيعي، فلكي و محيط پيرامون تقسيم مي شود. تصاوير سبكي نوع اول و دوم در دوره هاي سبكي پيش از حافظ نيز قابل مشاهده است. اما تصاوير نوع سوم از خلاقيت و نوآوري ذهن حافظ نشات مي گيرد. اين شيوه از تصويرسازي شعر حافظ در سبك دوره بعد از وي – سبك هندي- مورد تقليد اكثر شاعران واقع شده. تا آن جا كه به يكي از مهم ترين خصوصيات سبك هندي تبديل گرديد. در اين مقاله پس از توضيح مختصر تصاوير فلكي و طبيعي، به بررسي تصاويري كه عناصر آن از محيط پيرامون گرفته شده مي پردازيم زيرا مقالات زيادي در باب تصاوير فلكي و طبيعي در شعر حافظ به رشته تحرير در آمده است ولي آن چه از نظر مغفول مانده، تصاويري است كه بر مبناي «اشيا و حالات اشخاص و پديده هاي عاميانه محيط پيرامون» شكل گرفته است. نويسندگان پس از بررسي اين گونه تصاوير به طبقه بندي آن ها در سه سطح: اشيا و وسايل محيط ، حالات و صفات اشخاص، تصاوير عاميانه، پرداختند و دريافتند كه حافظ رندانه از تصاوير محيط پيرامون خود در جهت كشف روابط پيچيده هستي بهره برده تا جايي كه براي بيان افكار متعالي و فرا طبيعي خويش از اشيا و پديده هاي محسوس و طبيعي محيط پيرامون خود سود جسته است تا براي مخاطبان عام ملموس تر باشد.

Hafiz’ poetic images, due to their constancy and textual foregrounding, have turned into a textual phenomenon. Given the very metonymic application of language, his idiosyncratic style could thus be referred to as an imagist style. It could be argued that Hafiz is an unprecedented bard who has ascended to the throne of poetry and has created a body of speech out of the soil of words which merits being inspired by the spirit of creative and artistic images.In terms of image-creating elements, style-making images of Hafiz poetry fall into the triad of natural, celestial and environmental images. Stylistic images of the first and second type can be traced and spotted in the stylistic periods preceding Hafiz as well. But the environmental images have their roots in the creativity and innovation of Hafiz’ mind. This very type of imagery in Hafiz poetry has been imitated by the poets chronologically ahead of him who wrote poetry in Hindi style, to the extent that it turned into one of the most distinguished features of Hindi style.In this article, we are going to briefly review the natural and celestial images, then our attempt centers upon studying those images that have their elements in the surrounding environment. The reason why such priority is set for this very research is because a number of research have so far set to study natural and celestial images, thus the images based upon the objects and individuals’ moods and popular phenomena of the surrounding environment have by far been neglected.After that those images have been closely considered, the researcher sets to categorize the third-type image within three levels: a) environment’s objects and means b) individuals’ moods and characteristics and c) popular images, together with bringing some authentic samples.