خطابه به مثابه راهبرد فرهنگي در انديشه فارابي

از نگاه فارابي سعادت انسان در بستر زندگي اجتماعي رقم مي خورد و ارتباط و مفاهمه بين فرهنگي، متضمن سعادت و پيشرفت زندگي مدني است. او در ميان صناعات متفاوت منطقي، خطابه را داراي ويژگي‏هاي مهمي مانند عامه فهم بودن و شمول موضوعي مي داند و آن را جهت مفاهمه همگاني و تربيت افراد جامعه مناسب مي شمارد. او كه داراي ديدگاه هاي سياسي و اجتماعي است، خطابه را برخوردار از دو حيثيت راهبردي فرهنگي مي انگارد: يكي آن كه معارف حقه برهاني را كه فراتر از سطح فهم عامه است، با شيوه هاي اقناعي، تسهيل و به اذهان مردم نزديك مي سازد. به ديگر سخن، خطيب به ترويج حكمت و حقايق يقيني مي پردازد. حتي در علومي چون پزشكي، براي فرهنگ‏سازي و رواج رفتارهاي صحيح بهداشتي و طبي در ميان عامه كه از دانش طب بي‏بهره‏اند، روش‏هاي خطابي مورد نياز است؛ دوم آن كه در معارف اعتباري كه برهان راه ندارد و تنها شيوه‏هاي جدلي و خطابي قابل اجراست، شيوه‏هاي خطابي بر جدلي ارجحيت دارد و ادراك جمهور نسبت به گفت وگوي خطابي از پذيرش بيش تري برخوردار است.

From Farabiʹs point of view manʹs happiness is determined in the context of social life and relationship and inter-cultural understanding entails the happiness and progress of civil life. Among different logical categories, he considers rhetoric as having important features such as intelligibility and extension of topic and counts it a suitable means for public understanding and education of the individuals in society. He has political and social viewpoints, and conceives rhetoric as having tow aspect of cultural strategy: one is that it makes the truthful demonstrative sciences which are beyond the level of public understanding, by conceiving methods, easy and intelligible for the minds of people. In other words, the concern of the orator is the promotion of undoubted truths. Even in sciences such as medicine for purposes of culture-making and propagation of correct hygienic and medical behaviors among the public whose members have no appropriate knowledge of medicine rhetorical methods is needed, the second is that in mentally posited sciences which demonstration has no way and only dialectical and rhetorical method are applicable, the rhetorical methods are preferable to dialectic and public perception tends to be more amenable for rhetorical dialogue.