اثرات بازگشتي مربوط به بخش‏هاي اقتصادي و خانوارها در نتيجه ارتقا كارايي مصرف گازوييل

Improving the Efficiency of Consumption of Gasoil and Rebound Effect for Economics sectors and Households

يكي از مهم‏ترين سياست‏هايي كه مي‏تواند براي كنترل مصرف گازوييل در ايران مورد استفاده قرار گيرد ارتقا كارايي مصرف اين فرآورده نفتي است. ارتقا كارايي مصرف گازوييل در كنار خود مسيله‏اي به نام اثرات بازگشتي را به همراه دارد. اثرات بازگشتي حالتي است كه طي آن كاهش انتظاري در مصرف گازوييل (به دنبال ارتقا كارايي آن) به دليل كاهش قيمت موثر گازوييل تا اندازه‏اي خنثي مي‏شود. بديهي است كه بي‏توجهي به اثرات بازگشتي باعث خنثي شدن نتايج مد نظر براي ارتقا كارايي خواهد شد. در اين مقاله و، با استفاده از مدل تعادل عمومي قابل محاسبه مبتني بر ماتريس حسابداري اجتماعي سال 1385، اثرات بازگشتي ناشي از ارتقا كارايي مصرف گازوييل تحت سه سناريوي ارتقاي كارايي 5 درصدي، 8 درصدي و 10 درصدي در بخش‏هاي مختلف اقتصاد و خانوارهاي مختلف بررسي مي‏شود. نتايج نشان مي‏دهند كه تحت هر سه سناريو، ارتقا كارايي مصرف گازوييل، باعث ايجاد اثرات بازگشتي در بخش‏هاي مختلف و خانوارها مي‏شود. به طوري كه بخش حمل و‏نقل ريلي تحت هر سه سناريو با مقادير اثرات بازگشتي، به ترتيب برابر با 3/48، 8/33 و 6/25 درصد، داراي بيشترين اثرات بازگشتي بوده است. در مورد خانوارها نيز نتايج نشان مي‏دهد كه اثرات بازگشتي خانوارهاي شهري تحت سه سناريو به ترتيب برابر با 01/3، 50/2 و 70/1 درصد و در مورد خانوارهاي روستايي نيز، به ترتيب برابر با 40/5، 13/3 و 90/1 درصد، بوده است. نتايج مربوط به تغييرات در سطح فعاليت بخش‏ها نيز نشان مي‏دهد كه تحت هر سه سناريو، ميزان توليد و سطح فعاليت بخش‏هاي مختلف به دنبال شوك كارايي افزايش يافته‏اند. توليد ناخالص داخلي نيز در نتيجه ارتقا 5، 8 و10 درصدي، كارايي به ترتيب معادل 009/0، 012/0 و 015/0 درصد رشد دارد.

One of the most important policies that can be used to control gasoil consumption in Iran is improving the efficiency of consumption of this oil product. The Improvement of gasoil consumption efficiency coupled with a problem called rebound effect (RE) where the initial reduction in gasoil consumption resulting in improved performance, partially neutralized. It is natural that neglecting the effect of the RE would undermine the policy optimization. The purpose of this paper is to measuring the RE following a 5, 8 and 10-percent improvement in efficiency of gasoil. CGE model based on SAM1385 have been used to achieve the purposes of the paper. The results show that following a 5, 8 and 10-percent improvement in efficiency of gasoil cause RE in different sectors and the maximum amount of RE is in road transport sector (respectively 48.3, 33.8 and 25.6 percent). In the case of households, results show that following a 5, 8 and 10-percent improvement in efficiency of gasoil, the RE for urban households respectively is equal to 3.01, 2.50 and 1.70 and for rural households respectively is equal to 5.40, 3.13 and 1.90 percent. Following a 5, 8 and 10-percent improvement in efficiency, the activity level of various activities have increased and GDP growth respectively is equal to 0.009, 0.012 and 0.015 percent.