مقايسه‌ي روش‌هاي مكان‌يابي مناطق مستعد جمع‌آوري باران به كمك سيستم پشتيباني تصميم (DSS) مبتني بر GIS

Comparison of Methods for Locating Suitable Areas for Rain Water Collection by Using Decision Support System (DSS) Based on GIS

برداشت هاي بي رويه از منابع آب زيرزميني باعث افت شديد سطوح ايستابي گرديده است. از طرفي ميزان هدر رفت رواناب حاصل از بارندگي در جهان و بالاخص در كشور ما بسيار زياد و قابل توجه مي باشد. بنابراين تمايل به سمت استفاده‌ي بهينه از رواناب ها و منابع آب سطحي كنترل نشده به جاي برداشت هاي بي رويه از منابع آب زيرزميني امري لازم و ضروري است. اين مقاله دو روش مختلف را براي تعيين مكان‌هاي مستعد جمع‌آوري آب باران؛ در قالب دوسيستم پشتيباني تصميم (DSS) مبتني بر GIS ارايه مي كند كه به تصميم‌گيرندگان، در انتخاب مكان‌هاي مناسب جمع‌آوري آب باران در دشت بيرجند واقع در استان خراسان جنوبي ياري مي رساند. جهت انجام اين تحقيق از شش معيار بارندگي، شيب حوضه آبريز، عمق و بافت خاك، شبكه آبراهه هاي دشت و كاربري اراضي منطقه استفاده شد. روش اول خصوصيات مختلف حوضه را مستقيماً در تصميم‌گيري دخيل مي سازد و روش دوم بر اساس ظرفيت منطقه در توليد رواناب و نيز فاكتور‌هاي اجتماعي- اقتصادي عمل مي كند. نتايج به دست آمده از هر روش، منطقه را از لحاظ استعداد جمع‌آوري باران در4 گروه ضعيف، متوسط، خوب و بسيار خوب طبقه‌بندي مي كند. مقايسه‌ي دو روش، نشان مي‌دهد كه در دشت بيرجند، به‌كارگيري روش اول مناسب تر است و بطور كلي از غرب به سمت شرق دشت بر استعداد آن در جمع آوري آب باران افزوده مي-شود.

Uncontrolled draw off of groundwater resources has caused a severe drop at water table levels. However, loss of runoff from rainfall in the world and especially in our country is very high and significant. Therefore the tendency toward the optimum use of surface water runoffs and uncontrolled, instead of uncontrolled draw off of groundwater resources is necessary. In this paper, two different methods for determining the areas suitable for rainwater collecting in two decision support systems (DSS) based on the GIS is presented which helps decision makers for selecting appropriate sites for collecting rain water in Birjand plain, Southern Khorasan province. In this study, Six criteria including rainfall, catchment areaʹs slope, soilʹs depth and texture, the plain water course and land uses were applied. In the first method, different characteristics of the basin is directly involved in decision making and the second one acts based on the capacity of the area for production of runoff and also social -economical factors. The results obtained of each method, in terms of capacity of Rain Water collection, classifies the area in 4 groups: low, medium, good and very good. Comparing the two methods shows that in Birjand plain, using the first method is more suitable and generally from the West part to the East part of the plain , its ability to collect Rain Water will increase.