مدل‌سازي روابط بين شاخص‌هاي شناسايي بافت‌هاي فرسوده شهري و شاخص‌هاي توسعه پايدار در اطراف حرم امام رضا (ع)

Modeling the Relationships Between Identifying Indices of Worn-out Textures and Sustainable Urban Development Around the Holy Shrine of Imam Reza

بافت‌هاي فرسوده شهري به‌عنوان مانعي بر سر راه تحقق روش‌هاي مدرن مديريت شهري، همواره شاخص‌هاي توسعه پايدار شهري را تحت تاثير قرار داده كه با توسعه شهرها و مطرح‌شدن رويكرد توسعه پايدار، توجه و رعايت اصول پايداري و پيگيري اهداف آن، هر‌چه بيشتر در برنامه‌ريزي توسعه شهرها مورد توجه است. در اين مطالعه، محدوده اطراف حرم مطهر رضوي با وجود اهميتي كه در رابطه با ورود سالانه بيش از 15 ميليون زاير به شهر داشته است، داراي حجم زيادي بافت فرسوده و قديمي است كه پاسخگوي نياز زايران و حتي ساكنان شهر مشهد نبوده است. هدف اصلي اين پژوهش، توسعه مدل مفهومي جهت تعيين تغييرات واريانسي موجود در شاخص‌هاي توسعه پايدار شهري و تعيين روابط بين نوسازي و بهسازي بافت‌هاي فرسوده شهري و شاخص‌هاي توسعه پايدار در منطقه ثامن مشهد است كه با استفاده از روش‌ پيمايشي و ابزار پرسشنامه، جمع‌آوري داده‌هاي تحقيق در بين ساكنان بافت فرسوده اطراف حرم رضوي به تعداد 170 نفر مطابق با روش‌ نمونه‌گيري مطبق متناسب انجام و از نرم‌افزارهاي آماري SPSS و LISREL جهت تجزيه و تحليل استفاده شده است. نتايج مدل رگرسيوني نشان داد كه، شاخص‌هاي شناسايي بافت فرسوده در تبيين واريانس‌هاي پايداري شهري از نظر آماري معني‌دار هستند؛ شاخص شناسايي نفوذناپذيري بافت فرسوده به اندازه 31/0-، ناپايداري به اندازه 24/0- و ريزدانگي به اندازه 09/0- از واريانس‌هاي موجود در شاخص‌هاي توسعه پايدار را تبيين كرده‌اند. نتايج تفسيري از مدل‌سازي ساختارهاي كوواريانسي دال بر وجود اثرگذاري معنادار شاخص‌هاي شناسايي بافت فرسوده در منطقه ثامن مشهد روي شاخص‌هاي توسعه پايدار شهري دارد. مطابق با نتايج مدل‌سازي معادلات ساختاري، مدل نهايي پذيرفته شده به اندازه 51/0- از تغييرات پايداري شهري را تبيين كرده است. بنابراين، نتايج به‌دست آمده نشان مي‌دهد: اولاً با بالا رفتن سطح شاخص‌هاي شناسايي بافت فرسوده به ترتيب از نظر نفوذناپذيري، ناپايداري و ريزدانگي، روند توسعه پايدار در بافت فرسوده اطراف حرم با مشكلات جدي مواجه شده است؛ ثانياً مديريت شهري با برطرف كردن شاخص‌هاي شناسايي بافت فرسوده بدون توجه به ماهيت دروني بافت از نظر اجتماعي، اقتصادي، زيست محيطي و كالبدي، مسير ناپايداري در شاخص‌هاي توسعه پايدار شهري را تداوم بخشيده است.

Urban worn out textures as an obstacle to the realization of modern methods of urban management, constantly has affected on the indicators of urban sustainable development which by development of the cities and indication of sustainable development approach, observing , caring and following up its objectives is more considered in planning of the citiesʹ development. In this study, the area around Razavi holey shrine , in spite of its importance for having more than 15,000,000 pilgrims in a year, has a great volume of worn out and old textures which can not meet the requirements of Mashad inhabitants and pilgrims. The primary purpose of this research is to develop a conceptual model in order to determine the existing variationsʹ changes in the indicators of urban sustainable development and to determine the relationship between renovation and rehabilitation of urban worn out textures and indices of sustainable development in Samen area, which conducted by Survey method and questionnaire, and the research data among residents of worn out textures of Imam Reza shrine’s environs (170 people)based on classified sampling method and SPSS and LISREL soft wares were used for analysis .The accepted model in the multiple linear regression (MLR) analysis demonstrated that the identifying indices of worn out textures are statistically significant in estimating urban sustainability. Following this and according to R square statistic, -0.31, -0.24 and -0.09 of the variances indicators of sustainable development was explained by the impermeable, instability and undersized as indices of worn out textures, respectively. The interpretation results SEM imply the existence of a significant impact identifying indices of worn out tissues on indicators of sustainable urban development. According to the structural equation modeling results, the final model has proved that urban sustainability was controlled (-0.51). Therefore, the obtained results show that Firstly, when identifying indices of worn-out textures impermeable, unstable and undersized, respectively have present in the context area, indicators of sustainable development in around the Holy Shrine of Imam Reza is faced with serious problems; Secondly, urban management by dissolving identifying indices of worn-out textures regardless of the inner-nature of texture in term of social, economic, environmental, and physical, perpetuates the unstable path in urban sustainable development indicators.