بررسي پيامدهاي هدفمندسازي يارانه‌ها در الگوي مصرف خانوار روستايي مورد شناسي: بخش مركزي شهرستان بيرجند

Study the Impacts of Targeted Subsidies Plan On the Consumption Patterns of Rural Families in Central Districts of Birjand Township

اقتصاد بخش روستايي ايران طي دو دهه گذشته، با چالش‌هاي متعددي رو‌به‌رو بوده است كه يكي از پيامدهاي آن تفاضل هزينه درآمد خانوار مي‌باشد. در اين شرايط اجراي طرح هدفمندي يارانه‌ها منجر به بروز تغييراتي در هزينه و درآمد خانوار گرديده است و از همين رو بررسي پيامدهاي هدفمندي يارانه‌ها در جهت جلوگيري از رخداد پيامدهاي منفي و افزودن بر آثار مثبت آن، امري حياتي به‌نظر مي‌رسد. اين تحقيق از لحاظ هدف، كاربردي و از لحاظ روش، توصيفي– تحليلي مي‌باشد. داده‌هاي مورد نياز نيز از مطالعات كتابخانه‌اي و ميداني گردآوري شده‌است. تحقيق حاضر با هدف ارزيابي اثرات هدفمندي يارانه‌ها بر هزينه خانوار روستايي، با استفاده از رگرسيون چند متغيره، آزمون مقايسه ميانگين‌ها و پوياشناسي سيستمي، به سنجش متغيرهاي الگوي مصرف خانوار در سطح روستاهاي بخش مركزي شهرستان بيرجند پرداخته‌است. جامعه آماري پژوهش، شامل خانوارهاي ساكن در 145 روستاي بخش مركزي بيرجند مي‌باشد. متغير‌هاي تحقيق شامل هزينه خوراك، بهداشت و درمان، تفريحات، آموزش، هزينه توليد، مسكن و هزينه حمل و نقل مي‌باشد. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه به لحاظ نرخ تورم و متوسط رشد هزينه‌ها، سهم كالاهاي خوراكي در گروه با درآمد پايين و گروه با درآمد بالا كاهش يافته‌است. از سوي ديگر، هزينه‌هاي توليد در هر سه گروه درآمدي افزايش داشته، به‌ويژه در گروه با درآمد پايين كه سهم هزينه حمل و نقل 64 درصد و هزينه توليد 54 درصد مي‌باشد. به منظوركاهش هزينه‌ توليد و مديريت الگوي مصرف، پيشنهاد مي‌شود كه روش اجراي هدفمندي اصلاح گردد.

Iranʹs rural economy has confronted with various challenges since the last two decades, which one of its consequences is the difference between the expenditureas and the income of the households .In this situation, applying targeted subsidies creates changes in house holdʹs income and expenditures. So, it seems critical to analyze the targeted subsidesʹ effects in order to prevent negative consequences and to increase the positive ones. This study is practical regarding the objective poin of view and its method is descriptive – analytical. The required data were gathered by field and library studies. The present study, in order to evaluate the effects of targeted subsides on the expenditures of rural households, by using multi variable regression, means comparison test and system dynamic has measured the variables or patterns of familiesʹ consumption in the villages of central part of Birjand city. The statistical society of this study is the families resident in 145 villages at central part of Birjand city. Study variables includ ing the cost of food, health, entertainment, education, cost of production, housing and transportationcost. The results show that by considering the inflation rate and average of expensesʹ raise, food expenseʹs share in low and high income groups has decreaed. on the another side, production expense has increased for all three groups, especially for low income ones. Transport expense and production expense are 64% and 54%, respectively. It is highly recommended that targeted subsidieʹs applying method should be changed to alleviate production expense and manage consumption pattern.