تعيين فعاليت‌هاي ضد باكتريايي وآنتي‌اكسيداني و تعيين تركيبات شيميايي اسانس برگ گياه گزنه Urtica dioica L.

Determination of antibacterial and antioxidant activity and identifying chemical compounds of Urtica dioica L. leaf essence as a potent antibacterial agent

چكيده سابقه و هدف: گونه‌هاي متعددي از گياهان دارويي در ايران وجود دارد، به طوري‌كه مي‌توان از آنها در زمينه‌ي كنترل و درمان عفونت‌هاي ميكروبي بهره گرفت. در اين زمينه، اسانس گياه گزنه در مهار رشد باكتري‌هاي گرم مثبت و منفي و فعاليت آنتي‌اكسيدان، اثرات مطلوبي را نشان مي‌دهد. اين پژوهش با هدف تعيين اثرات ضدباكتريايي و آنتي‌اكسيداني مربوط به اسانس برگ گزنه برداشت شده از منطقه‌ي سه هزار تنكابن انجام شد. مواد و روش‌ها: در اين مطالعه‌ي آزمايشگاهي، برگ‌هاي گياه گزنه از منطقه‌ي سه هزار شهرستان تنكابن جمع‌آوري و به‌وسيله‌ي دستگاه كلونجر اسانس‌گيري شد. تركيبات شيميايي اسانس توسط دستگاه كروماتوگرافي گازي متصل به طيف سنجي جرمي- جرمي، شناسايي شد. همچنين ميزان MIC و MBC عليه باكتري‌هاي استافيلوكوكوس اوريوس حساس و مقاوم به متي‌سيلين، سالمونلا تايفي موريم، اشرشيا كلاي، سودوموناس آيروژينوزا، باسيلوس سوبتيليس و شيگلا ديسانتري تعيين شد. از روش DPPH براي تعيين ظرفيت آنتي‌اكسيداني اسانس، استفاده گرديد. يافته‌ها: اسانس برگ گزنه، نتايج ضدباكتريايي قابل قبولي روي باكتري‌هاي گرم مثبت و گرم منفي به‌جز باسيلوس سوبتيليس داشت. نتايج IC50 و AAI اسانس به ترتيب 53/21 و 116/2 ميكروگرم بر ميلي‌ليتر بود. تركيبات شيميايي غالب شامل Phytol (35%)، Nonanal (3/15%)، ?-Ionone (0/9%)، Phtaleic acid (4/7%) و Carvacrol (5/3%) بود. نتيجه‌گيري: اسانس برگ گزنه به‌عنوان يك عامل ضد باكتريايي وسيع‌الطيف جديد و آنتي‌اكسيدان قوي مي‌تواند در درمان و كنترل بيماري‌هاي عفوني كاربرد داشته باشد.

Abstract: Background and Aim: There are different types of herbs in Iran as they can be applied for curing and controlling bacterial infection. In this context, Urtica dioica L. has shown great effects against gram negative and positive bacteria and antioxidant activity as well. This study showed that nettles leaf essence has high antibacterial and antioxidant activities. Materials and Methods: In this experimental study, the leaves of nettle were collected from Sehezar region, Tonekabon, and then were extracted by Clevenger. Moreover, the chemical compounds of nettles leaves essence were identified by gas chromatography–mass/mass spectrometry (GC/MS/MS). Also, MIC and MBC tests were carried out against some bacteria, including Staphylococcus aureus, methicillin resistance Staphyloccus aureus, Escherchia coli, Salmonella typhimurium, Bacillus subtilis, Pseudomonas aeruginosa, and Shigella dysenteria. The DPPH producer was used for evaluating antioxidant capacity as well. Results: The essence of nettles leaves has acceptable antibacterial results against either gram negative and positive bacteria except Bacillus subtilis. Also, the antioxidant activity and the antioxidant activity index (AAI) of the essence were 21.53 and 2.116 ?g/ml, respectively. Moreover, the main components included phytol (35.0%), nonanal (15.3%), B-ionone (9.0%), phtaleic acid (7.4 %) and carvacrol (3.5%). Conclusion: For the first time, it has been demonstrated that nettle leaves essence can be used as a new broad spectrum antibacterial agent and efficient antioxidant for controlling and remedy of infectious diseases.