بررسي كاركرد اخلاقي صورت داستاني در رسايل مشرقي ابن‌سينا

Evaluation of the Ethical Function of Genre of Fiction in Ibn-Sina’s Oriental Essays

در رسايل مشرقي ابن‌سينا استفاده از زبان استدلال را كنار نهاده و حكمت خود را به صورت تمثيل و با استفاده از زبان داستاني بيان مي‌دارد. مقاله حاضر در بررسي دلايل استفاده وي از هنر براي طرح مسايل فلسفي، ابتدا به كاركرد خاص صورت داستاني براي بوعلي پرداخته و نشان مي‌دهد كه زبان مخيل شعر در هدايت اخلاقي مخاطبين حكمت ابن‌سينا از جايگاه خاصي برخوردار است. در ادامه، با بررسي اشتراكات بين هنر و اخلاق در نگاه فلسفي ابن‌سينا، مباني نظري طرح مسايل اخلاقي در محملي فراهم آمده از هنر بررسي و ذيل توضيح نقش خيال در فرآيند معرفتي تجريد، استفاده بوعلي از اين نوع زبان براي پرداخت به اخلاق مستدل خواهد شد. در انتها نيز، با توسل به نقش واسط خيال بين ادراك از محسوسات و معقولات، پيوند بين ساحات گوناگون اخلاق ابن‌سينا به عنوان ديگر نتيجه استفاده وي از زباني مخيل و تمثيلي معرفي خواهد گرديد.

In his Oriental Essays, Ibn-Sina puts away the languge of argument, and presents his philosophy by using fictional language and metaphors. To investigate why Ibn-Sina has used such an artistic language, in this paper, first, we will consider the special function of genere of fiction in Ibn-Sina’s opinion. It will be shown that for Ibn-Sina the imaginary language of poem has exceptional role in moral guiding the addressees of his philosophy. Then, by focusing on the common points between art and morality from Ibn-Sina’s philosophical point of view, the theoretical foundations of studying ethical problems in a framework of art will be examined. After explaining the role of imaginal power in the epistemic process of abstraction, we will show how Ibn-Sina has used an imaginary language to make his moral principles acceptable. Finally, by appealing to imagination as a mediator between sense-perception and intellectual discernment, the relation between vrious aspects and fields of Ibn- Sina’s moral philosophy as another consequence of his use of metaphors and imaginative language will be introduced.