ارزيابي كيفيت مراقبت‌هاي ارائه شده به بيماران مبتلا به ديابت نوع دو براساس مدل جامع اندازه گيري كيفيت مراقبت‌هاي سلامت (CQMH)

ASSESSMENT THE QUALITY OF DELIVERED CARE FOR PEOPLE WITH TYPE 2 DIABETES BY COMPREHENSIVE QUALITY MEASUREMENT IN HEALTHCARE (CQMH) MODEL

مقدمه: دیابت نوع دو یكی از بیماری‌های مزمن بوده و كیفیت مراقبت‌های ارائه شده به بیماران مبتلا به آن از اهمیت زیادی برخوردار است. از این‌رو، اندازه گیری كیفیت خدمات ارائه شده به بیماران منجر به شناسایی نقاط ضعف مراقبت‌ها شده و زمینه را برای تامین نیازهای بیماران و بهبود كیفیت خدمات فراهم می‌كند. لذا هدف از مطالعه حاضر ارزیابی كیفیت مراقبت‌های ارائه شده به بیماران مبتلا به دیابت نوع دوم براساس مدل جامع انداز‌گیری كیفیت مراقبت‌های سلامت (CQMH) می باشد. روش‌ها: مطالعه حاضر از نوع توصیفی مقطعی بوده و جامعه مورد بررسی بیماران مبتلا به دیابت نوع دوم مراجعه كننده به كلینیك دیابت بیمارستان سینا در شهر تبریز در سال 1391 می‌باشد. شركت كنندگان در مطالعه 180 بیمار مبتلا به دیابت نوع دو بوده و روش نمونه‌گیری از نوع در دسترس می‌باشد. ابزار جمع آوری داده‌ها پرسشنامه CQMH است و شامل سه قسمت كیفیت فنی، كیفیت خدمت و كیفیت مشتری می‌باشد كه روایی و پایایی هر سه قسمت مورد تایید قرار گرفته است. برای محاسبه شاخص كیفیت (براساس امتیاز كیفیت فنی، كیفیت خدمت و كیفیت مشتری) از روش آماری تحلیل مولفه‌های اصلی (PCA)  Principal Component Analysis استفاده گردید و فرمول این شاخص براساس ضرایب حاصل از این تحلیل به‌دست آمد. با استفاده از آزمون‌های آماری T مستقل، كای دو و تحلیل واریانس همبستگی بین متغیرها تعیین شد. تحلیل آماری داده‌ها با نرم افزار SPSS 17 انجام و سطح معنی‌داری 05/0 در نظر گرفته شد. یافته‌ها: بین استانداردها و مراقبت‌های ارائه شده به بیماران مبتلا به دیابت به‌ویژه در مراقبت‌های مربوط به سبك زندگی و خودمدیریتی بیماری، شكاف وسیعی وجود دارد. در بعد كیفیت خدمت، جنبه‌های استمرار خدمات و ایمنی به‌ترتیب بالاترین و پایین‌ترین امتیاز كیفیت خدمت را به خود اختصاص دادند. امتیاز كیفیت مشتری نیز، 62/72 (از 100) بوده و تنها 4/9 درصد مشاركت كنندگان به مرحله 4 خودمدیریتی رسیده‌اند كه حاكی از ضعف این بعد از كیفیت می‌باشد. همچنین بین سطح تحصیلات و وضعیت كنترل بیماری با نمره كیفیت مشتری ارتباط معنی‌داری وجود دارد (Pvalue =0.001). نتیجه‌گیری: یافته‌های مطالعه حاكی از وجود شكاف وسیع بین استانداردها و مراقبت‌های ارائه شده و همچنین بین انتظارات مشتریان و عملكرد واقعی سیستم است. از طرف دیگر، خود بیماران مبتلا به دیابت نیز در خودمدیریتی بیماری موفق عمل نكرده و اغلب آن‌ها قادر به استمرار مراقبت در شرایط سخت جسمی و روانی نبودند. مجموعه این موارد، در امتیاز پایین شاخص كیفیت نمایان است و نشان دهنده ضرورت بهبود كیفیت می‌باشد.

Background: Type 2 diabetes is one of the chronic diseases and quality of care for people with type 2 diabetes is important. Hence, measuring the quality of care for patients leads to identification of weaknesses and improves the quality of services. The aim of this study is to assess the quality of care provided to patients with type 2 diabetes by CQMH model. Methods: This cross sectional study was conducted on 180 patients with type 2 diabetes in diabetes clinic of sina hospital in Tabriz, in 2012. Participants were selected with convenience sampling method. Validity of questionnaire was confirmed by experts. Principal Component Analysis (PCA) was used to calculate quality index. Chi-squared test, Independent T test, and ANOVA test were used to investigate association between different variables and aspects of quality (technical quality, customer quality and service quality). Statistical analysis was carried out using SPSS software version 17 and P-value ≤ 0.05 were considered as statistically significant level. Results: There is a wide gap between standards and care provided for people with diabetes especially in self-management and lifestyle. Continuity of care and safety, respectively, were aspects with the highest and lowest score. Customer quality score is 72.62 (from 100) and only 9.4% of participants reached to stage 4 that shows weakness of this aspect of quality. Also, there was statistically significant relationship between customer quality score and educational level and diabetes status. (P-value ≤ 0/05). Conclusion: The results of study show wide gap between standards and care provided. Also, there was wide gap between customers' expectations and providers' performance. In the other hand, self-management behavior among patients was not suitable and most of them were not able to action under stress.