تحليل اقتصادي رفتار بزهكار و تبيين بازدارندگي مجازات

Economic Analysis of Criminal Behavior and Explanation of Deterrence

رويكرد اقتصادي به حقوق كيفري تلاش دارد تا با استفاده از فرض انسان اقتصادي، نحوه تصميم گيري و رفتار مجرمين و مجرمين بالقوه را تبيين نموده و راهكارهايي كيفري براي كاهش رفتار مجرمانه ارايه نمايد. مدعاي اين رويكرد آن است كه مجرمين، به دليل عدم قطعيت نتايج حاصل از رفتار مجرمانه، در پي بيشينه سازي مطلوبيت مورد انتظار خود هستند و در اين راستا از تحليل هزينه- فايده بهره مي برند، لذا افزايش قطعيت و شدت مجازات مي تواند منجر به كاهش پديده جرم گردد. در اين نوشتار، ضمن تبيين اين مدعا و بررسي انتقادات وارد بر آن، نتيجه گرفته شده است كه اولا با وجود انتقادات تجربي بر مفهوم انسان اقتصادي، اين فرض در تبيين و پيش بيني برخي از پديده هاي مجرمانه مي تواند موفق باشد. ثانيا هر چند ارتباط ميان درصد تغييرات در شدت و قطعيت مجازات نسبت به كاهش رفتار مجرمانه چندان دقيق و قطعي نيست ولي با توجه به جنبه بازدارندگي مجازات، نظريه اقتصادي مي تواند مكمل مجازات محور براي برخي نظريه هاي پيشگيري از جرم، مانند پيشگيري وضعي، باشد