تحليلي بر عوامل بازدارنده و تسهيل كننده مطالعه در ايران در چهار دهه اخير: رويكردي مروري

Analysis of factors preventing or facilitating reading in the past four decades: A review article

هدف: این پژوهش با هدف بررسی وضعیت روند انتشار آثار حوزه مطالعه، وضعیت اقشار اجتماعی و جنبه‏های مورد توجه پژوهشگران در زمینه مطالعه صورت گرفته است. همچنین به شناخت عوامل بازدارنده و كاهنده امر مطالعه، شناخت عوامل مشوق و تسهیل‏كننده امر مطالعه و شناخت راهكارهای ترویج و توسعه امر مطالعه از دیدگاه آثار مؤلفان جامعه مورد بررسی پرداخته‏ است. روش: این مقاله به بررسی 95 منبع (اثر شامل مقاله‏های علمی و پایان‏نامه‏ها و طرح‌های پژوهشی) در حوزه مطالعه در طول چهار دهه از 1350 تا 1390با روش تحلیل متون و مطالعه كتابخانه ای پرداخته است. اطلاعات این پژوهش با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته، گردآوری شده است. یافته‎ها: مروری بر نوشتار تحقیق در چهار دهه در ایران نشان داد بیشتر مطالعات در باره وضعیت مطالعه دانش‏آموزان و جامعه انجام شده است و كمتر در مورد وضعیت مطالعه سایر اقشار اجتماعی تحقیق صورت گرفته است. علاوه بر آن بیشتر پژوهش ها به بررسی وضعیت مطالعه منابع غیردرسی دانش‏آموزان، بررسی فرهنگ و عادت مطالعه و راه‌های ترویج آن در جامعه پرداخته شده است. همچنین پژوهشگران بیشترین عوامل بازدارنده مطالعه را ناشی از نبود فرهنگ مطالعه در خانواده و نظام آموزش و پرورش می‏دانند.

Purpose: This research aimed to study the scope of the book publishing, the social sectors and areas of interest regarding reading in Iran. Methodology: This paper reviews 95 information sources (including scholarly papers, theses and research projects) in the last four decades (1350 to 1390). It was carried out through the reading and analyzing of texts Findings: Findings showed that in four decades most studies regarding reading were carried out about reading among students and less about other sections of the society. In addition, most researches have been done to evaluate students reading of non-course materials, reading habits and ways of promoting reading culture. Findings also revealed that most researchers pointed to lack of reading culture among families and education system in Iran as the most important factors inhibiting the reading habits.