نظريه شناخت اجتماعي: رويكردي مؤثر در رفتارهاي اطلاعاتي

Social cognitive theory: An effective approach in information behavior

هدف: رفتار اطلاعاتی، فرایندی تعاملی است كه در آن اغلب افراد پس از احساس نیاز اطلاعاتی برای ارضای آن اقداماتی صورت میدهند. در مفهوم جدید، استفاده‌كننده از اطلاعات صرفاً به‌عنوان كاربر، جستجوگر و یا مصرف‌كننده تلقی نمی‌شود؛ بلكه انسانی در نظر گرفته می‌شود كه در چارچوب جامعه‌شناسی، روانشناسی، معرفت‌شناختی و فیزیكی ویژه‌ای به جستجوی اطلاعات مبادرت می‌كند. این مقاله به بررسی نظریه شناخت اجتماعی و اهمیت به‌كارگیری آن به‌ویژه در رفتار اطلاعاتی می‌پردازد. روش: روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و گرد‌آوری مطالب آن از طریق مرور منابع می‌باشد. یافته‌ها: حاصل تحلیل‌ها نشان داد كه فعالیت‌های اطلاعاتی بدون توجه به محیط و رفتار كاربر نمی‌تواند به روشنی درك شود. رفتار، محیط، و افراد (و باورهایشان) باهم تعامل می‌كنند و این كنش متقابل سه‌جانبه باید فهمیده شود تا اینكه كاركرد و رفتار اطلاعاتی فرد به خوبی درك گردد. این رویكرد، امكان بررسی و تحلیل جامع و منطبق بر عوامل اجتماعی و فردی رفتار اطلاعاتی یك جامعه را فراهم خواهد كرد؛ و در نتیجه راهگشای بهبود و توسعه نظام اطلاعاتی و بهرهوری در جستجوی اطلاعات می‌شود.

Purpose: Information behavior is an interactive process in which most people are involved when they feel the need for information. In the new mindset, the user of information is not considered as only the information consumer or information seeker but as a person doing search in the context of sociology, psychology, epistemology. Methodology: This paper is a review of relevant literature on the theoretical aspects and the application of social cognition that specifically deals with information behavior. Findings: The review of the related literature indicated that information activities, regardless of the environment and user behaviors, can not be understood clearly. Behavior, environment, and people (and their beliefs) interact with each other and this interaction must be understood in order to understand the function. This approach provides a comprehensive review and analysis based on social and individual factors relating to information behavior in a society, and thus would help improve the information systems and productivity of information seeking.