برنامه ريزي تخصيص منابع آب تحت سناريو هاي مديريتي در حوضه گرگان رود

Planning Water Resources Allocation under Various Managerial Scenarios in Gorganroud Basin

با توجه به رشد سريع جمعيت و محدود بودن منابع آب، مديريت جامع منابع آب از اهميت فراواني برخوردار است. براي مديريت و برنامه‌ريزي بهينه منابع آب در سطح يك حوضه مدل هاي مختلفي وجود دارد. در سال هاي اخير مدل WEAP به‌دليل جامعيت در لحاظ كردن توام فرآيند هاي فيزيكي– هيدرولوژيكي و سيستم مديريت يكپارچه و اولويت بندي تخصيص منابع آب، مورد توجه بسياري از محققان قرارگرفته است. هدف اصلي از انجام اين تحقيق بهره-گيري از مدل WEAP براي تعيين مقدار آب تخصيص‌يافته براي بخش صنعت از سد هاي گلستان و وشمگير در حوضه گرگان رود (استان گلستان) بود. در اين راستا ابتدا حوضه آبريز گرگان رود از نظر آورد ماهانه شبيه‌سازي شد و مدل براي شرايط پايه و سناريوهاي مختلف اجرا گرديد. براي اين منظور از روش سال آبي مدل WEAP استفاده شد. در اين مدل، حجم رسوب گذاري در مخازن سدها به‌صورت اضافه نمودن حجم مرده در پايان هر ماه به‌صورت تجمعي، در نظر گرفته ‌شده است. پس از بررسي هاي انجام ‌شده و مدل نمودن حوضه گرگان رود، درصد حجم آب قابل تخصيص براي نيازهاي كشاورزي، صنعت، آبزي‌پروري و زيست محيطي با توجه به اهداف موردنظر طرح به‌دست آمد. نتايج نشان داد در برنامه ريزي جديد تخصيص منابع آب حوضه گرگان رود مي‌توان با پذيرفتن 5 % كاهش اعتماد پذيري سيستم، نياز صنعت حاشيه سد وشمگير را به‌ميزان 5/9 ميليون متر مكعب تامين كرد. در نظر نگرفتن رسوب گذاري مخزن در مدل-سازي، ميزان اعتماد پذيري سيستم را به‌ميزان قابل‌توجهي كاهش داد. لحاظ نمودن كاهش رسوب گذاري در مخزن، (هر پنج سال به‌ميزان 1 ميليون متر مكعب) ازيك‌طرف و افزايش راندمان آبياري از طرف ديگر مي تواند اعتماد پذيري سيستم را در برنامه ريزي حفظ كند.

Integrated water resources management is very important due to rapid population growth and limitation of water resources. There are different models for optimum water resources planning and management in a watershed area. In recent years the WEAP model has been used by many researchers due to its ability to consider the coupled physical-hydrological processes and the integrated water resources management systems as well as to prioritize water allocation. The main objective of this study was to use WEAP model for determining the amount of water allocated to industry from the Voshmgir and Golestan dams in the Gorganroud Basin (Golestan province). Thus, at first, the Gorganroud basin monthly flow was simulated and then the model was run for existing conditions and different scenarios. For this purpose, the “water year method” option in WEAP was used. In this model, sedimentation volume in reservoirs was incorporated by a cumulative manner as a dead storage at the end of each month .After modeling the Gorganroud basin with WEAP model, the allocated water volume percentages for agricultural, industrial, aquatic and environmental demands, considering the aims of project were obtained. The results showed that with the new allocation planning of the Gorganroud water resources, the water demand of the industry around the Voshmgir dam would be supplied up to 9.5 million cubic meters, accepting a 5% reduction in the system reliability. By ignoring reservoir sedimentation in modeling process, the system reliability reduced significantly. Moreover, considering 1 million cubic meters reduction in reservoir volume due to sedimentation every 5 years and increase of irrigation efficiencies, can preserve the system reliability in planning.