اثبات عليت در خارج از ديدگاه ارسطو و ابن‏سينا

در فلسفه ارسطو هيچگاه به رابطه علي پرداخته نمي‏شود و هميشه علت است كه مد نظر مي‏باشد و او را به سمت اثبات و تبيين نحوه وجود خارجي آن سوق مي‏دهد؛ آنچه در خارج است و مفهوم آن از سنخ معقولات اولي علت است، نه عليت. بنابراين عليت در زمره هيچ يك از مقولات جوهري و عرضي قرار نمي‏گيرد، پس در خارج موجود نيست. ارسطو بر همين اساس مي‏كوشد در فلسفه خويش وجود علل در خارج را ثابت كند. از نگاه ابن‏سينا عليت رابطه‏اي موجود در خارج است كه ميان علت و معلول برقرار مي‏شود، اما نه به گونه‏اي كه حس، قادر به درك آن باشد. از نظر او مفهوم عليت از سنخ مفاهيم يا معقولات ثاني فلسفي است كه در خارج وجود دارد، اما نه به وجود جدا و مستقل از مصاديقش. بنابراين هرگز با ابزار حس نمي‏توان عليت را دريافت اما با تحليل روابط خارجي موجودات با يكديگر مي‏توان اين رابطه را كشف كرد. به اين ترتيب محسوس نبودن آن نمي‏تواند دليلي بر موجود نبودن آن باشد.

In Aristotle’s philosophy there isn’t any reference to the causation relationship and this is always the cause which is important for him and make him to demonstrate its mode of external existence. What is in the outside and its concept is a type of the first intelligible is cause, not causation; so causation is not under the substantial or accidental categories, and therefor is not in the outside. So Aristotle tries to prove the existence of the causes (four causes) in the outside. In Avicnna’s view causation is the relationship between cause and effect and this relation is a reality in the external world, but itʹs being in the outside is not in a way that become Intelligible by the senses or it is not sensible. For him, the concept of causality is of the type of second philosophical intelligible or concepts that is in the outside, but not as a separate entity, independent of its sensible. So sensible tools can never understand it, but the external relations of organisms with each other can be discovered this being. then insensibility isnʹt an evidence for non existing.