سميت تماسي اسانس سير (Allium sativum L.) و نارنگي (Citrus nobilis var. deliciosa (Ten.) Swingle) روي حشرات كامل سوسري آلماني (Dictyoptera: Blattellidae) Blattella germanica (L.)

Contact toxicity of essential oils of Allium sativum L. and Citrus nobilis var. deliciosa (Ten.) Swingle against adults of German cockroach, Blattella germanica (L.) (Dictyoptera: Blattellidae)

سابقه و هدف: امروزه تحقيقات براي دست يابي به حشره كش هاي سازگار با محيط زيست به دليل توسعه مقاومت به حشره كش هاي شيميايي و اهميت پزشكي و اقتصادي سوسري آلماني (Blattella germanica) در اماكن شهري كماكان در حال افزايش است. در مطالعه حاضر سميت تماسي اسانس هاي سير (Allium sativum) و نارنگي (Citrus nobilis var. deliciosa) عليه حشرات كامل سوسري آلماني مورد ارزيابي قرار گرفت. مواد و روش ها: اسانس هاي گياهي به وسيله دستگاه كلونجر به روش تقطير با آب استخراج گرديد. آزمايش ها از طريق آغشته نمودن كاغذ صافي در كف ظروف پلاستيكي با مقادير متفاوت اسانس انجام شد. از اسانس سير مقادير بين 19/0 تا 36/0 ميلي ليتر بر مترمربع روي حشرات ماده و مقادير 09/0 تا 17/0 ميلي ليتر بر مترمربع روي حشرات نر، و از اسانس نارنگي مقادير بين 82/5 تا 23/7 ميلي ليتر بر مترمربع روي حشرات ماده و مقادير 15/3 تا 50/5 ميلي ليتر بر مترمربع روي حشرات نر استفاده گرديد. نتايج: نتايج آناليز پروبيت روي داده هاي مرگ و مير پس از 24 ساعت نشان داد كه با افزايش غلظت اسانس ها ميزان مرگ و مير سوسري ها افزايش يافت. سميت اسانس سير (با LC50 معادل 12/0 و 26/0 ميلي ليتر بر مترمربع به ترتيب روي حشرات نر و ماده) به طور معني دار بيشتر از اسانس نارنگي بود. هم چنين، حشرات نر در مقايسه با حشرات ماده نسبت به اسانس هاي سير و نارنگي حساس تر بودند (به ترتيب 24/2 و 58/1 برابر). نتيجه گيري: با توجه به لزوم رعايت بهداشت و ايمني محيط زيست، كاربرد تركيبات سازگار با محيط زيست از جمله اسانس هاي گياهي در مديريت كنترل جمعيت سوسري آلماني توصيه مي گردد.

Background: The German cockroach, Blattella germanica (L.), is an important health and economic pest. Due to the development of resistance to insecticides and medical and economic importance of German cockroaches in urban areas, researches have been focused on using environmental-friendly biopesticides. This study aimed to evaluate the contact toxicity of essential oils of Allium sativum L. and Citrus nobilis var. deliciosa (Ten.) Swingle against adults of B. germanica. Materials and Methods: The plant essential oils were obtained using a modified Clevenger-type apparatus through hydro-distillation. Bioassays were conducted using essential oil impregnated filter papers, which were placed at the bottom of plastic containers. The A. sativum oil was applied in the concentration ranges of 0.19-0.36 and 0.09-0.17 ml/m2, and the C. nobilis oil was applied in the ranges of 5.82-7.23 and 3.15-5.50 ml/m2 on females and males, respectively. Results: The results of probit analyses of mortality data after 24 hours indicated that mortality of cockroaches was increased with increasing oil concentration. The toxicity of A. sativum oil (with the LC50 values of 0.12 and 0.26 ml/m2 on males and females, respectively) was significantly higher than C. nobilis oil. Moreover, males were more susceptible than females to A. sativum and C. nobilis oils (2.24 and 1.58 times, respectively). Conclusion: To have a healthy and safety environment, the use of environmental-friendly biopesticides including essential oils is suggested for integrated management of German cockroaches’ populations in urban areas.