بازنمايي كنشگران اجتماعي در گفتمان سياست خارجيِ محمدرضا پهلوي براساس مدل اجتماعي-معنايي فان ليوون

Representation of Social Actors in Foreign Policy Discourse of Mohammad Reza Pahlavi via Van Leeuwenʹs Socio-semantic Model

تحليل انتقادي گفتمان با واردكردن مفاهيم قدرت و ايديولوژي به واكاوي روابط نابرابر قدرت و رمزگشايي ايديولوژي‌هاي پنهان‌شده در متن‌ها مي‌پردازد. در اين پژوهش بر اساس مدل بازنمايي كنشگران اجتماعي فان ليوون (2008) و از طريق تحليل مؤلفه‌هاي گفتمان‌مدار در متن‌هاي مربوط به سياست خارجيِ محمدرضا پهلوي، چگونگي بازنمايي كنشگران اجتماعي و ارجاع‌هاي به‌كاررفته در گفتمان سياست خارجيِ او بررسي مي‌شود، تا از اين رهگذر نشان داده شود كه چگونه اين بازنمايي‌ها در راستاي برجسته‌سازي و حاشيه‌راني مفاهيم دل‌خواه و غيردل‌خواه به‌كارگرفته مي‌شوند. نتايج نشان مي‌دهد كه بازنماييِ كنشگرانِ اجتماعي، در متن‌هاي سياست خارجيِ شاه، با استفاده از ارجاع‌هاي مختلف و متناسب با هدف و قصدي كه وي دنبال مي‌كند، صورت مي‌پذيرد. هويت‌هاي "خودي" غالباً به‌ صورت مثبت و فعال بازنمايي مي‌شوند، درحالي‌كه هويت‌هاي "ديگري" به صورت منفي بازنمايي مي‌شوند. همچنين نتايج نشان مي‌دهد كه شاه براي ارجاع به هويت‌هاي "خودي" بيشتر از مؤلفه پيونددهي و هويت‌دهي رابطه‌اي استفاده مي‌كند و براي ارجاع به هويت‌هاي "ديگري"مؤلفه ارزش‌گذاري را بيشتر به‌كار مي‌گيرد.

Critical discourse analysis deals mostly with power and ideology. This approach attempts to detect unequal power relations and unravel the ideologies hidden behind texts. Accordingly, this article takes a critical discourse analysis approach to investigate how social actors are represented in the foreign policy discourse of Mohammad Reza Pahlavi. The analytical model used is Van Leeuwen?s socio-semantic framework (2008). The main objective of this paper is to explore how these representations are used to foreground favorite concepts and background least favorite ones. The findings of this study indicated a differential representation of social actors by Shah according to his aims and goals in that "self" identities are depicted as positive and active actors, while "other" identities are depicted negatively. Moreover, the results showed that from among the features suggested by this framework, "association" and "relational identification" are mostly used for referring to "self" identities, while "appraisement" is mostly used for referring to "other" identities.