نقد و تحليل تشبيه در نفثهالمصدور

Review and Analysis of “Simile” in Nafsat al-Masdoor

شهاب‌الدين محمد زيدري نسوي، صاحب كتاب نفثهالمصدور، به عنوان يكي از نويسندگان بزرگ و صاحب سبك نثر فني و مصنوع، از آرايه‌هاي بديعي و بياني براي آرايش كلام خود بهره زيادي برده است. وي به ويژه به تشبيه به عنوان عنصر اساسي خيال‌انگيزي، رويكردي خاص براي ارايه مضامين و انديشه‌ها و گاه انتقال عواطف و احساسات مورد نظرش داشته است. اين پژوهش، اين شگرد بياني را در كتاب نفثهالمصدور، به ويژه از ديدگاه بلاغي بررسي و نقد كرده است. بايدگفت زيدري در مجموع، 241 تشبيه به كاربرده است كه در اين ميان، عناصر انتزاعي و مظاهر طبيعي به عنوان مهم‌‌ترين مواد تشبيه، بيشترين كاربرد را داشته اند. از نظر ساختار نيز بيش از 61 درصد كل تشبيهات، به صورت تركيب اضافي به كار رفته اند كه تاثير زيادي در رسايي و خيال‌انگيزي صور خيال دارند. اهميت كار زيدري در شيوه ارايه صورخيال است؛ زيرا بيشتر تشبيهاتي كه به كارگرفته، نتيجه ابداع و آفرينش خود اوست. ضمن اينكه وي در غالب موارد نيز اين تشبيهات را با انواع آرايه‌هاي لفظي و معنوي، به-ويژه سجع و جناس و ايهام همراه كرده كه سبب شده است تا كلامش را لايه‌هاي متعدد خيال و موسيقي فراگيرد.

Shah?b al-Din Mohammad Zeydari Nasavi, the author of “Nafsat al-Masdoor”, as one of the outstanding technical, literal and stylist prose writers, had a great interest in using different innovative and expressive arrays to illustrate his works. He looked simile as an essential element of fantasy, and a unique approach in presenting themes, ideas and sometimes transmission of emotions and feelings. This study is to review and analyze this expression technique in his Nafsat al-Masdoor, particularly from the point of the rhetorical approach. it should be said that Zeydari had totally used 241 cases similes from which abstract elements and natural manifestations have had the most usage. In terms of the structure, more than 61% of the similes have been used as additional components that impact on text distinctness and inspiring of imageries profoundly. The importance of Zeydari’s work is the manner he introduces similes, for most of them are the result of author’s innovation and creativeness. Meanwhile, he has often used these similes along with different verbal and semantic arrays particularly rhyme and pun and ambiguity, which led his words being consisted of fantasy and music multi-layers.