مختصات بلاغي و صنايع ادبي بديعيه «دُموعٌ علي سَفح» از محمدرضا حكيمي

Rhetorical Peculiarities and Modern Literary Industries of Mohammad Reza Hakimi’s "Tears on a Mountain"

محمدرضا حكيمي از اديبان ذواللسانين ادبيات معاصر ايران است كه به دو زبان فارسي و عربي شعر مي سرايد. حكيمي در بديعيه «دموع علي سفح» (اشك هايي بر كوهسار) ظهور حضرت مهدي(عج) را زمينه ساز جريان عدالت در جامعه مي داند. اين مقاله با بررسي مختصات بلاغي و صنايع ادبي چكامه حكيمي، به دنبال كشف آن دسته از مضامين هنري و محتوايي اين بديعيه است كه تا كنون مورد توجه پژوهشگران قرارنگرفته است. علاوه بر اين، تحليل وزن و موسيقي، نظام واژگان و شيوه تصويرپردازي قصيده نيز به روش توصيفي- تحليلي مورد اهتمام نويسندگان است. برخي نتايج به دست آمده به اين قرار است: 1- در اين چكامه از ميان اساليب بياني، تشبيه و استعاره از بيشترين فراواني برخوردار است. 2- حكيمي در بديعيه خود 41 گونه از صناعات بديعي را به كاربرده است كه مي توان آن ها را به دو دسته لفظي و معنوي تقسيم كرد. از ميان صنايع لفظي، جناس و انواع آن بيشترين كاربرد را دارند و از ميان صناعات بديعي معنوي نيز استخدام و توريه از بيشترين اهميت برخوردارند.

Composing his poems both in Persian and Arabic, Mohammad Reza Hakimi is among bilingual characters of Iranian contemporary literature. Trying to reform the society and to rescue people of darkness, he invites them, in his "Tears on a Mountain", to refer Ahl al-Beyt (the family of the Islamic prophet Muhammad) and believes that the emergence of Imam Mahdi underlies the justice in society. Present paper is to review the rhetorical peculiarities and literary industries of Hakimi’s ode critically to explore those themes and artistic contents which have not yet being paid attention by researchers and critics. In addition, the analysis of rhythm and music, its terminology and the imagery style have been accomplished by the authors through a descriptive-analytic method. Some of the results are: 1) Similes and Metaphors have been used much more than other expressive styles in this ode; 2) Hakimi has used 41 literary industries in his ode which can be divided in to two syntactic and semantic categories. Pun has the most usage in syntactic industries, and Syllepsis and Ambiguity got the greatest importance from among semantics in the text.