پهنه‌بندي خطر ريزش سنگي در ارتفاعات شمال شهر شاهرود

Rock Fall Hazard Zonation in Mountain North of Shahrood City

ريزش سنگي يكي از انواع متداول ناپايداري هاي دامنه اي در نواحي كوهستاني است و وجه تمايز آن با ديگر ناپايداري ها سرعت بالا و رخداد ناگهاني آنهاست. به همين دلايل ريزش سنگي از جمله ويرانگرترين حركت هاي توده اي به شمار مي رود و سبب از بين رفتن جان انسان‎ها و ايجاد خسارات سنگين مي شود. در اين پژوهش پايداري دامنه هاي سنگي ارتفاعات تپال در شمال باختري شهر شاهرود مورد تحليل قرار گرفته است. براي اين منظور نقشه زمين‎شناسي 10000/1 منطقه تهيه و مطالعات درزه نگاري در 12 مقطع انجام شد و با استفاده از اين داده ها ناپايداري دامنه اي به دو روش استريوگرافيك توسط نرم افزار Dips 5.103 و شبيه سازي تعادل حدي توسط نرم افزار Swedge 4.078 مورد تحليل قرار گرفت. نتايج نشان از پايداري دامنه ها در شرايط استاتيك و ناپايداري آنها در شرايط ديناميك دارد. در صورت رخداد شرايط بحراني (بارش هاي شديد و متوالي و رخداد زمين‌لرزه هاي شديد) قطعات سنگي به شدت ناپايدار خواهند بود و خطري جدي براي پايين دست ايجاد خواهند كرد. همچنين سازوكار ريزش سنگي با استفاده از نرم‎افزار Rocfall 4.039 شبيه سازي، سپس نتايج آن وارد نرم‎افزار Arc GIS 9.3 و به صورت پهنه هاي با درجات مختلف خطر نشان داده شد. پس از روي هم اندازي نقشه كاربري اراضي منطقه و نقشه پهنه بندي خطر، مشخص شد كه جاده سلامتي، جاده كاج و حواشي آن، مزار شهداي گمنام، هتل جهانگردي و بخش هايي از پارك آزادي، مناطق مسكوني پايين دست جاده سلامتي و مجتمع تفريحي آبشار در محدوده خطر قرار گرفته اند.

Rock falls are the usual forms of slope instability in hill slopes. The high velocity and rapid occurrence are the main differences of rock fall and other rock instability. Therefore, the rock falls are among the most destructive mass movements and results in high loss of lives and heavy damage to the structures, roads, residential area, farms and etc. In this research, rock fall in rocky slopes of the Tepal Mountain in northwest of Shahrood city was investigated. For this, the large scale geological map of area (scale of 1:10000) was produced and joint studies in 12 sections performed. Then, the slope instability was analyzed by two methods of stereographic (using Dips 5.103 software) and analytical method (by Swedge 4.078 and rock fall 4.039 softwares). The results show that all of the slopes are stable in static conditions and become instable in dynamic state. In critical states of huge raining and earthquake intense instability will be occurred and the big problems could be created for the down area of slopes. Based on the results of analytical and using the Arc GIS 9.3 rock fall hazard zonation map was produced. In addition, by overlaying of landslide hazard map and land use map, the area affected by rock falls was distinguished. The results of this study show that Salamaty road, Mazar Shohaday Gomnam and its access road, some part of Azadi Park, the tourism hotel, some of the residential area down of the Salamaty road and some parts of the Abshar Park are located in the hazard zones.