شناسايي الگوهاي جوانان و نوجوانان و عوامل زمينه اي موثر بر آن (مورد مطالعه: شهر شيراز)

Exploration of Role Models among Youths and Adolescences and Contextual Factors Affecting the Chosen Role Models (Case Study: Shiraz City)

جوانان و نوجوانان در معرض الگوهاي مختلفي قرار دارند كه بررسي اين الگوها، به شناسايي بهتر و دقيق تر وضعيت آنان كمك خواهد كرد. دراين پژوهش پيمايشي، الگوهاي انتخابي نوجوانان (14-18سال) و جوانان (19- 29سال) دختر و پسر و نيز عوامل زمينه اي موثر بر آنها مورد بررسي قرار گرفت. در بين نظريههاي روانشناسي، رويكرد يادگيري شناختي- اجتماعي بندورا تبيين قابل توجهي از روند الگوپذيري ارايه ميدهد. جامعه آماري اين پژوهش شامل نوجوانان و جوانان شهر شيراز بود. حجم نمونه، با استفاده از جدول لين، با سطح اطمينان 95 درصد و پايايي 3 درصد، 895 نفر از جوانان و نوجوانان 14-29 سال برآورد گرديد كه افراد براساس نمونهگيري خوشهاي انتخاب شدند. به منظور بررسي اولويتهاي الگوهاي جوانان و نوجوانان، از پرسشنامه محقق ساخته با 26 عنوان الگوهاي داخلي و خارجي استفاده شد. پس از بازنگري پرسشنامه توسط اساتيد دانشگاه و مشاور طرح، پرسشنامه در سطح شهر توزيع گرديد. براساس تحليل عاملي، الگوها بر 5 دسته تقسيم گرديدند كه در مجموع 72/60درصد از واريانسكل پرسشنامه راتبيين ميكردند. نتايج نشان داد الگوهاي انتخابي پاسخگويان به ترتيب عبارتاند از: اعضاي خانواده؛ الگوهاي علمي- ادبي؛ دوستان- آشنايان؛ الگوهاي اجتماعي و الگوهاي هنري- ورزشي- افسانهاي. ضريب آلفاي كرونباخ براي الگوهاي اجتماعي90/0، الگوهاي هنري- ورزشي- افسانهاي 84/0، الگوهاي علمي-ادبي86/0، الگوهاي خانوادگي71/0 والگوهاي دوستان-آشنايان 49/0ميباشد. بر اساس نتايج، تفاوتهايي ميان دو گروه سني جوان و نوجوان و نيز جنسيت مشاهده گرديد. عوامل زمينه اي سطح تحصيلات فرد، درآمد خانواده، وضعيت تاهل، منزلت شغلي پدر و تحصيلات مادر نيز برانتخاب نوع الگوها تاثيرگذار بودند.

Youths and adolesences are exposed to different role models. Having information about types of role models that youth and adolescences choose, helps to more understading about youth and adolescnces situation in the society.This research was conducted to investigate the perceived significant role models of adolescents (14-18years old) and youth (19-29 years old) to examine how much youths and adolescents are influenced by role models, and to figure out how these relate to contextual characteristics. Among different theoretical perspective, Bandura’s social-cognitive theory is the best theoretical base which is used in this reseach. Statistical population was adolescents and youths of Shiraz city. Sample size using Lin Table, with confident level of 95% and validity of 3%was 895of youths andadolescents which were randomly selected basedon cluster sampling procedure. A questionnaire consisted of a list of 26 categories of role models had been used. Factor analysis was conducted for the 26 categories which explained 60.72 % of overall variance. The rotated component matrix resulted in 5 categories. The results showed that youths and adolescents chose family members as their first role models. Scientific-literary role models, friends-relatives and acquaintances role models, social role models and artistic-athletic-fictional role models were next, respectively. Chronbach’salphafor role models were as follows: Social role models 0.90,artistic-athletic-fictional role models 0.84, Scientific-literary role models 0.86, family members 0.71, and relatives and acquaintances role models 0.49.The results also showed that the sample differences were observed by age groups, sex, mother and person’s education, family income,marital status, and father’s scoi-economic occupation status. Keywords: Adolecences’ Role Models, Youths’Role Models, Girls’ Role Models, Boys’ Role Models and Contextual Factors