آگاهي و عملكرد زوجين ناقل تالاسمي منطقه سيستان بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي

The survey of the knowledge and practice of thalassemia couples based on Health Belief Model in Sistan area

چكيده سابقه و هدف تالاسمي، شايع‌ترين بيماري ژنتيكي در انسان است كه در پيشگيري از آن، آگاهي عمومي نقش مهمي دارد. لذا اين مطالعه با هدف بررسي آگاهي و عملكرد زوجين ناقل تالاسمي بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي طراحي و اجرا گرديد. مواد و روش‌ها در اين مطالعه توصيفي- تحليلي از نوع مقطعي، جامعه آماري شامل كليه زوجين ناقل تالاسمي منطقه سيستان در سال 1391 بودند. تعداد 137 نفر از زوجين ناقل تالاسمي منطقه سيستان با استفاده از روش نمونه‌گيري تصادفي سيستماتيك انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. براي گردآوري داده‌ها از پرسشنامه محقق ساخته كه روايي آن توسط متخصصين و پايايي آن نيز به وسيله آزمون آماري آلفاي كرونباخ تاييد شده بود استفاده گرديد. داده‌هاي جمع‌آوري شده توسط نرم‌افزار 15SPSS و با استفاده از آزمون‌هاي آماري t-test ، آناليز واريانس يك طرفه، كاي اسكوير و ضريب همبستگي اسپيرمن در سطح معناداري 05/0 p < مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته‌ها ميانگين آگاهي و عملكرد افراد مورد پژوهش به ترتيب 8/2 ± 06/13 و 2 ± 8/10 نمره از 20 و 14 نمره بود. فقط 7/11% افراد مورد پژوهش از سطح آگاهي خوبي برخوردار بودند، 8/62% افراد، شدت درك بالايي داشتند. 9/48% (67 نفر) آزمايش مرحله اول PND و 7/38% (53 نفر) آزمايش مرحله دوم PND را انجام داده بودند. بيـن سـازه‌هاي مـدل اعتقـاد بـهداشتي و دانش و عملكرد افراد رابطه معنادار آماري وجود داشت (05/0 p < ). نتيجه گيري از آن جايي كه اكثر افراد مورد مطالعه از آگاهي مناسبي درباره روش‌هاي پيشگيري از تالاسمي ماژور برخوردار نبودند، لازم است برنامه‌هاي آموزشي براي ارتقاي دانش آن‌ها تدارك ديده شود.

Abstract Background and Objectives Thalassemia is among the most common genetic diseases in humans that can largely be prevented if adequate levels of public knowledge are obtained. This study was designed based on the educational health belief model to assess knowledge and practice of thalassemia couples in prevention of incidence of major thalassemia. Materials and Methods In this descriptive-analytical cross-sectional survey, 137 couples in Sistan area by systematic random sampling were selected. Data collection tool was a questionnaire whose validity and reliability were proven by health educational specialists and Cronbach Alpha test. The data were analyzed in spss.15 software using descriptive and analytical statistics including Chi square test, T-test, and spearman correlation coefficient. The significant level was set as 0.05. Results The mean scores of knowledge and practice of participants out of 20 and 14 were 13.6 ± 2.8 and 10.8 ± 2, respectively. Only 11.7 percent of participants had good level of knowledge, and 62.8% had good level of severity perceived; 48.9% (n = 67) of them had done the first stage of prenatal diagnosis of beta-thalassemia (PND) and 38.7% the second stage of PND. There was a statistically significant relationship between the constructs of health belief model and the participants’ knowledge and practice (p < 0.05). Conclusions Since majority of participants did not have adequate information about genetically preventive procedures about major thalassemia, it is necessary to hold training programs to improve their knowledge about thalassemia.