تبيين شاخص‌هاي سنجش پايداري اقتصادي سامان‌هاي عرفي در مراتع ييلاقي: مطالعه موردي مراتع ييلاقي سهند، شهرستان مراغه

Explanation of Economic Sustainability Assessment Indices in Pastoral Units of Summer Rangelands: A Case Study of Summer Rangelands of Sahand, Maragheh County of Iran

امروزه، پايداري اقتصادي عاملي حياتي در ماندگاري جمعيت روستايي و عشايري شناخته مي‌شود. پژوهش حاضر در سال 1393 انجام شده و به تدوين و اعتبارسنجي شاخص‌هاي ارزيابي پايداري اقتصادي در سامان‌هاي عرفي مراتع ييلاقي سهند پرداخته‌ است. ابتدا 59 شاخص ارزيابي پايداري اقتصادي تدوين و از طريق پرسشنامه در معرض قضاوت متخصصان دانشگاهي، كارشناسان امور اجرايي و نخبگان محلي قرار گرفت. براي اعتبارسنجي و دستيابي به اجماع نظر، علاوه بر آماره‌هاي توصيفي، از آزمون كروسكال واليس استفاده شد و در نهايت، شاخص‌هايي با مد، ميانه و ميانگين امتياز بيشتر از سه، انحراف معيار كمتر از يك و ضريب تغييرات كمتر از 3/0، به‌شرط اجماع نظر متخصصان، كارشناسان و نخبگان محلي، انتخاب شدند. در پژوهش حاضر، تعداد سي شاخص مورد تاييد كارشناسان امور اجرايي، متخصصان و نخبگان محلي در قالب هشت مولفه معرفي شده است، كه برنامه ريزان و مديران منابع طبيعي به ويژه مراتع مي‌توانند از آنها در ارزيابي و سنجش پايداري اقتصادي سامانه‌هاي عرفي مراتع ييلاقي بهره گيرند.

Nowadays, the economic sustainability is recognized as the vital element in retention of rural and nomadic populations. It is necessary to apply targeted instruments and indices for assessing economic sustainability. This study, carried out in 2014, aimed at preparing and validating the evaluation indices of economic sustainability in rangeland units of Sahand mountainous area. Firstly, 59 economic sustainability assessment indices were formulated and judged through questionnaire forms by academic specialist, administrative experts and local elites. To validate and take a consensus as well as descriptive data, Kruskal-Wallis one-way analysis of variance was used and then, those indices with mode, median and mean greater than 3, SD less than 1 and CV less than 0.3 were selected, providing consensus of experts, specialist and local elites. In this research, the 30 indices uphold by the experts, specialists and endemic elites were introduced in framework of 8 components which mangers and programmers of natural resources especially rangeland ones could use in evaluation and assessment of economic sustainability of rangeland units.