تنوع ريخت بال در بين جمعيت‌هاي سنجاقك Calopteryx splendens در آسياي مركزي

Wing shape variation among central Asian populations of Calopteryx splendens

در مطالعه حاضر، روش‌های ریخت‌شناسی هندسی برای نشان دادن تغییرات مورفولوژیك بال جلویی در جمعیت‌های Calopteryx splendens از كشورهای: آذربایجان، ازبكستان، ایران، تاجیكستان، تركمنستان، تركیه، روسیه، قرقیزستان و قزاقستان به كار گرفته شده و بر مطالعه ارتباطات فنتیك بین جمعیت‌های آسیای مركزی این گونه تمركز شده است. نتایج نشان داد كه بزرگترین و كوچكترین اندازه بال بر اساس centroid size بال‌ها به ترتیب مربوط به جمعیت‌هایی از شمال و غرب ایران بوده است. افزون بر این، مشخص شد كه تفاوت‌های مشاهده شده در ریخت بال 10 جمعیت مطالعه شده C. splendens كاملاً معنی‌دار است. نتایج مشخص كرد كه جمعیت تاجیكستان واگرایی متمایزی دارد و جمعیت‌های تركمنستان و شمال ایران هر دو بسیار به هم نزدیك است و به طور مشترك در یك تبارنما (clade) جداگانه قرار می‌گیرند. جمعیت‌های آذربایجان، ازبكستان، غرب ایران، تركیه، روسیه، قرقیزستان و قزاقستان نسبت به سه جمعیت پیشین ارتباط بیشتری را با یكدیگر نشان دادند؛ گرچه به نظر می‌رسد كه جمعیت‌های قرقیزستان و قزاقستان بسیار بیشتر از دیگر جمعیت‌ها به یكدیگر مرتبط هستند.

We applied geometric morphometric techniques to explore the morphological variation of forewings between 10 Asian Calopteryx splendens populations including Azerbaijan, Russia, Turkey, Uzbekistan, Iran, Turkmenistan, Tajikistan, Kazakhstan, and Kyrgyzstan countries. We focused on the study of the phenetic relationships among the populations in central Asia. The results showed that the northern and western populations of Iran had the largest and smallest centroid size of the wings, respectively. In addition, differences among wing shape of the 10 studied populations of C. splendens were significant. Our results indicated that Tajikistan population has quite distinct divergence and also Turkmenistan and northern part of Iran populations both were very close each other and located in a separate clade. The Azerbaijan, Russia, Turkey, Uzbekistan, west Iran, Kazakhstan and Kyrgyzstan populations were revealed to be more interrelated to each other, although Kazakhstan and Kyrgyzstan populations seems to be more closer than the other.