تاثيرپذيري سعدي از معلّقه امروالقيس

Saadi’s influence from The Imru` al-Qais’s Mo’llaqe

سعدي شيرازي (دهه اول قرن هفتم ـ 658 ق.) بزرگ‌ترين شاعر قرن هفتم، در شعر خود به‌ويژه در قصايد عربي، بيش از هر شاعر جاهلي، از معلّقه امروالقيس تاثير پذيرفته است. اين تاثيرپذيري را مي توان به دو بخش تقسيم كرد: در بخش نخست، شاعر برخي از اسلوب، محتوا و واژگان اين شاعر عصر جاهلي را آشكارا به‌كار برده است، تا آنجا كه مي توان به‌صراحت اعلام كرد كه آن رويكردها، خاص معلّقه امروالقيس بوده و سعدي از آن‌ها متاثر شده است. اما بخش دوم اين تاثيرپذيري، پنهان بوده و نمي توان به‌صراحت و قاطعيت بيان كرد كه سعدي از آن‌ها تاثير گرفته است. شايد هم آن تشابه اسلوب و مضمون از باب توارد خيال و همسويي ادبي تعبير شود، هرچند كه ممكن است سعدي با هنرمندي خود، لباس تازه اي بر آن‌ها پوشانده باشد. افزون براين، از بارزترين جنبه هاي ساختاري و محتوايي شعر امروالقيس كه سعدي از آن اقتباس كرده عبارتند از: ايستادن و گريستن بر خرابه ها، سكونت حيوانات وحشي در ويرانه ها، تغزّل به عروس جاهلي و يادآوري خاطرات گذشته، وصف زيبايي هاي معشوق و ...