پراكندگي فلزات سنگين در رسوبات سطحي خروجي تالاب انزلي، شمال ايران

Distribution of heavy metals in surficial sediments of the Anzali Lagoon outlet, North Iran

در اين مطالعه محتواي فلزات سنگين ناحيه ي خروجي تالاب انزلي به منظور برآورد درجه و منشا آلودگي، مورد بررسي قرار گرفته است. به همين منظور تعداد ?? نمونه از رسوبات سطحي برداشت گرديد و ويژگي هاي فيزيكوشيميايي آن ها تعيين گرديد. دو روش آناليز به كار گرفته شد؛ تفرق اشعه ايكس (XRD) براي تعيين كاني شناسي رسي و آناليز OES-ICP براي تعيين غلظت كل فلزات مورد استفاده قرار گرفت. غلظت هشت عنصر كادميوم (Cd)، سرب (Pb)، نيكل (Ni)، كروم (Cr)، مس(Cu)، تيتانيوم (Ti)، واناديوم (V) و روي (Zn) در رسوبات سطحي برآورد گرديد. ميزان آلودگي منطقه، توسط شاخص هاي مختلف آلودگي شامل شاخص زمين انباشت (Igeo)، شاخـص غني شدگي (EF)، و شاخص بار آلودگي (PLI) محاسبه شدند. نتايج به دست آمده از شاخص زمين انباشت مبين آن است كه شدت آلودگي رسوبات منطقه نسبت به دو فلز كروم و كادميوم در رده غير آلوده تا آلودگي متوسط قرار دارند. بر اساس نتايج به دست آمده از شاخص غني شدگي، فلزات سرب (ايستگاه هاي A1 و A15)، كروم (ايستگاه A12)، مس ( ايستگاه A1) و روي (ايستگاه هاي A1 و A15) غني شدگي متوسط نشان مي دهند. مقادير شاخص بار آلودگي در اكثر ايستگاه هاي نمونه برداري بيش تر از يك است، كه نشان دهنده ي آلودگي اين مناطق است، اما قابل توجه ترين آن ها مربوط به ايستگاه A12 مي باشد كه برابر 12/3 است. روش هاي آماري تحليل خوشه اي (Cluster Analysis) و تحليل مولفه هاي اصلي (Principle Component Analysis) نشان مي دهد كه آلودگي فلزات كادميوم، سرب، روي و مس عمدتاً داراي منشا انساني بوده و ساير فلزات از منشا زمين شناسي مي-باشند. منابع اصلي آلودگي انساني در اين منطقه مرتبط با فعاليت هاي صنعتي و كشتيراني مي باشد.

In this study, Heavy metal contents from outlet of the Anzali Lagoon were measured to assess the level and sources of possible contamination. The sediment samples were collected from 15 stations in the study area. Physico-chemical properties of the sediments were determined. Two instrumental methods of analysis were applied; powder X-ray diffraction to determine clay mineralogy and ICP-OES to determine bulk metal content of the samples. Eight metals (Cd, Cu, Ni, Pb, Cr, Ti, V, and Zn) concentrations were investigated in the surface sediments. The level of pollution attributed to heavy metals was assessed by several pollution indicators including the index of geo-accumulation (Igeo), Enrichment factor (EF) and pollution load index (PLI). The result of Igeo showed that the contamination degree of Cd and Cr ranged from unpolluted to moderately polluted in the most stations and show highest pollution compared to other metals. The EF results show moderate enrichment for Pb (in A1 and A2 sample stations), Cr (in A12 sample station), Cu (in A1 sample station) and Zn (in A1 and A15 sample stations). The values of PLI in most stations are > 1, so they are polluted, but the noticeable value of PLI is 3.12 which related to A12 sample station and other values varied between 0.48-1.51. Cluster Analysis (CA) and Principle Component Analysis (PCA) indicated that Cd, Pb, Zn, and Cu pollutions are mainly originated by anthropogenic sources while other metals have a lithogenic sources. The main sources of contamination in study area are produced by industrial activities and shipping.