غربالگري لاين هاي اميدبخش برنج حاصل از تلاقي مركب با استفاده از صفات زراعي و مورفولوژيكي

Screening of Rice Promising Lines from Multiple Cross using Agro-Morphological Traits

هرمي كردن صفات با استفاده از تلاقي مركب يكي از روش هاي بهبود و اصلاح ارقام برنج مي باشد. در اين تحقيق 126 لاين F3، حاصل از تلاقي هاي مركب به همراه والدين اين تلاقي ها شامل ارقام شصتك، فجر، دمسياه و نعمت به عنوان پايه پدري و رقم قايم (والد مشترك در تمام تلاقي ها) و 2 رقم شاهد منطقه به نام هاي ندا و سنگ طارم به صورت آزمايش آگمنت در مزرعه تحقيقاتي پژوهشكده ژنتيك و زيست فناوري كشاورزي طبرستان پياده شده و برخي از صفات مهم زراعي و مورفولوژيكي بهمراه مقبوليت فنوتيپي مورد ارزيابي قرار گرفت. تجزيه واريانس شاهدها نشان داد كه بين ارقام شاهد مورد مطالعه از نظر تمامي صفات اختلاف بسيار معني داري وجود دارد. تجزيه خوشه اي ارقام شاهد بر اساس روش Ward آنها را به سه خوشه تقسيم نمود. ضريب همبستگي صفات مورد مطالعه با استفاده از ضريب همبستگي پيرسون نشان داد كه صفت عملكرد با تعداد پنجه بارور (91/0 r =) و وزن هزار دانه (96/0 r =)، همبستگي مثبت و معني داري در سطح احتمال يك درصد داشت. نتايج حاصل از مقايسه عملكرد ژنوتيپ هاي مورد مطالعه و ارقام شاهد نشان داد كه كه 28 لاين داراي عملكرد بالاتر معني داري نسبت به رقم شاهد قايم بودند كه در اين بين، دو لاين GF//GD-03-3 و GD//GS-03-1-23 داراي عملكرد بالاتري نسبت به رقم شاهد ندا بودند. نتايج نشان داد لاين هاي GD//GS-03-1-23، GD//GS-03-1-25 و GF//GN-03-2-18 داراي مقبوليت فنوتيپي مطلوبي بوده و تجزيه خوشه اي ژنوتيپ هاي برتر، آنها را به هفت خوشه تقسيم كرد. خوشه چهارم و پنجم با توجه به اينكه لاين هاي برتري همچون لاين هاي GD//GS-03-1-23، GD//GS-03-1-25 و GF//GN-03-2-18 در آن جاي داشتند به عنوان برترين خوشه انتخاب شدند.

Generating pyramid lines via multiple crosses is one of the most important strategies for rice breeding. 126 F3 lines generated from Ghaem as a female line and Shastak, Fajr, Domsiyah and Nemat as male lines including Neda and Sangetarom as check varieties studied in the form of augmented design at the experimental field of GABIT. Variance analysis indicated significant differences of agromorphological traits between check and others lines. Cluster analysis of check varieties based on ward method was conducted and Pearson correlation coefficient indicated possitive and significant correlation (P=0.1) between fertile tillers (r=0.91) and 1000 grain weight (r=0.97) with yield. Although 28 lines indicated significant differences with Ghaem check variety but only GF//GD-03-3 and GD//GS-03-1-23 lines have shown higher yield regarding to high yield Neda check variety. Three GD//GS-03-1-23, GD//GS-03-1-25 and GF//GN-03-2-18 lines have had excellent ideotype and seven clusters obtained from cluster analysis in which superior lines belonged to cluster 4 and 5.