برآورد تركيب پذيري صفات زراعي و فيزيولوژيكي لاين هاي اينبرد ذرت (Zea mays L.) دانه اي با استفاده از تلاقي لاين × تستر تحت شرايط آبياري نرمال و تنش خشكي

Estimation of Combining Ability of Agronomic and Physiological Traits of Inbred Lines of Maize (Zea Mays L.) using Line × Tester Crosses Under Normal Irrigation and Drought Stress Conditions

دستيابي به نتايج مطلوب در برنامه هاي اصلاحي، نيازمند انتخاب آگاهانه والدين بر اساس قابليت تركيب پذيري عمومي و خصوصي مي باشد. مشخص نمودن تركيب پذيري ها و اجزاي واريانس ژنتيكي يكي از مهم ترين مراحل در برنامه به نژادي لاين هاي اينبرد ذرت است .بدين منظور، تعداد 25 لاين زودرس دانه اي با دو تستر (k1263.1 زودرس و A679 ديررس) به روش لاين × تستر تلاقي داده شد و 50 هيبريد حاصل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در دو محيط آبياري نرمال و تنش خشكي در سال 1392 در مزرعه ايستگاه تحقيقات كشاورزي طرق مشهد مورد ارزيابي قرار گرفتند. نتايج تجزيه واريانس آماري حاكي از وجود تفاوت معني دار بين هيبريدها از نظر تمام صفات مورد بررسي در هر دو محيط در سطح احتمال 1% بود. واريانس اثر متقابل لاين × تستر براي كليه صفات در هر دو محيط نشان دهنده معني دار بودن واريانس غالبيت (نقش اثرات غير افزايشي) مي باشد. نسبت ? 2 gca/? 2 sca بيانگر نقش بيشتر واريانس غير افزايشي براي اكثر صفات در هر دو شرايط آبياري بود. از نظر عملكرد و ساير صفات در شرايط نرمال لاين هاي 1، 5، 14، 15 و 18 و در شرايط تنش لاين هاي 1، 10، 18، 26 و 31 داراي GCA مثبت و معني دار و از نظر زودرسي لاين هاي 1، 7، 8، 10 و 28 داراي GCA منفي و بسيار معني دار در هر دو شرايط بودند. از نظر عملكرد دانه تركيبات L5×T1، L9×T1، L16×T2 و L19×T1 در شرايط نرمال و تركيبات L1×T1، L13×T1، L27×T2 و L16×T2 داراي SCA مثبت و معني دار در شرايط تنش خشكي بودند كه جهت آزمايشات ارزيابي و مقايسه عملكرد منطقه اي و برآورد اثرات متقابل ژنوتيپ در محيط و شناسايي و انتخاب برترين هيبريد ها، مي توان لاين هاي مذكور را مورد استفاده قرار داد.

Achieving optimal results in breeding programs require to make informed choices of parents based on general and specific combining ability. Determining of the combining ability and genetic variance components is one of the most important stage in breeding program of maize inbred lines. For this purpose, the number of 25 early maturity lines with two testers (k1263/1 early and late A679) crossed in line × tester method and 50 hybrids were evaluated in a randomized complete block design with three replications in both the normal irrigation and drought stress conditions in 2013 in Mashhad Agricultural Research Station. The results of the analysis of variance showed significant differences among hybrids for all traits in both environments at the 1% probability level. Variance of line × tester and ratio of ?2sca / ?2 gca indicated greater role of non-additive variance (dominance variance) for most of the traits in both irrigation conditions. For yield and other traits in normal conditions, the lines 1, 5, 14, 15 and 18 and in stress condition, the lines 1, 10, 18, 26 and 31 have positive and significant GCA and the earliness, the lines 1, 7, 8, 10 and 28 have negative and significant GCA in both conditions. For yield, composition including L5 × T1, L9 × T1, L16 × T2 and L19 × T1 in normal conditions and combinations of L1 × T1, L13 × T1, L27 × T2 and L16 × T2 had a positive and significant SCA in drought conditions. The selected genotypes can be used in regional trails and also for estimation of genotype × environment interaction effects.