شخصيت‌شناسي امام مهدي در تفاسير اهل‌سنت

شخصيه الامام المهدي في تفاسير اهل السنه

اين نوشتار به بررسي ديدگاه‌هاي مفسران اهل‌سنت در مباحث مربوط به شخصيت‌شناسي امام مهدي? مي‌پردازد؛ آيا امام مهدي? از نسل پيامبر? است يا عباس عموي پيامبر؟ حسني است يا حسيني؟ متولد شده است يا خير؟ نام، لقب، كنيه، مشخصات ظاهري و ويژگي‌هاي اخلاقي آن حضرت از ديگر مسايلي است كه به آن پرداخته مي‌شود. همچنين شبهه «لا مهدي الّا عيسي بن مريم» مطرح مي‌گردد و از جهت سندي و دلالي پاسخ داده خواهد شد. مشهور بين مفسّران عامه اين است كه نام امام مهدي? «محمد»، نام پدرش عبدالله، كنيه ايشان ابوالقاسم و از نسل پيامبر گرامي اسلام? است و رواياتي كه ايشان را از نسل عباس بن عبدالمطلب مي‌دانند، از جهت سندي مردودند و بر فرض صحت، توان معارضه با ساير روايات را ندارند. تفاسير اهل‌سنت با تعابيري گوناگون به مقامات معنوي، ويژگي‌هاي اخلاقي و جايگاه علمي و سياسي امام مهدي? اشاره كرده‌اند؛ ريشه شبهه يكي بودن امام مهدي و عيسي بن مريم? يك روايت است كه از جهت سندي مردود به شمار مي‌آيد و از جهت دلالت نيز با روايات متواتر سازگاري ندارد و ذيل روايت نيز با روح حاكم بر شريعت در تعارض است. اگر چه اكثريت مفسّران عامه هماهنگ با مشهور اهل‌سنت، به تولد امام مهدي? اشاره‌اي نكرده‌‌اند يا در مقابل آن موضع‌گيري نموده‌اند، اما باز از لابه‌لاي تفاسير آن‌ها مي‌توان براي بحث تولد و حيات فعلي امام مهدي? مويداتي يافت.