تحليل تغييرات شبكه شهري استان همدان در يك دوره 50ساله (1385-1335)

Urban Hierarchy Analysis in Hamadan Province during a fifty years period (1956-2006)

در اين مقاله با روش توصيفي-تحليلي، سلسله مراتب و تحولات شبكه ي شهري استان همدان بررسي شده است. پژوهش حاضر سعي دارد به بررسي الگوي پراكنش سكونتگاه هاي شهري، نظام يابي استقرار شهرها و نحوه ي توزيع و استقرار جمعيت در آنها بپردازد. در اين راستا شهرهاي استان بر اساس نتايج سرشماري هاي عمومي نفوس و مسكن در طي سال هاي 1335 تا 1385 و با استفاده از مدل هاي تحليل نزديك ترين همسايگي، نخست شهري، ضريب آنتروپي و ضريب جيني مورد بررسي و تحليل قرار گرفته اند. نتايج پژوهش حاكي از آن است كه الگوي پراكنش سكونتگاههاي شهري استان تصادفي و فاقد نظم بوده است و به علت وجود نخست شهر همدان، عدم تعادل در سلسله مراتب شهري استان مشهود است. جهت رسيدن به سلسله مراتب شهري متعادل و توزيع فضايي بهينه جمعيت، رعايت عدالت در توزيع بودجه، سرمايه، امكانات و خدمات و همچنين ايجاد فرصت هاي برابر توسعه ي براي شهرهاي كوچك استان مخصوصاً شهرهاي نيمه توسعه ي نيافته استان( نيمه شمالي) ضرورت دارد.

In this article with descriptive- analytic method, the urban hierarchy and evolutions in the urban network of Hamadan province has been discussed. This research tries to analyze the urban settlements distribution pattern, cities placing system and the quality and quantity of the population distribution in this province. The province cities have been analyzed according to the census data during 1956-2006 period and using the Nearest Neighborhood Analysis Model, Urban Primacy Index (UPI) and Lorenz Curve Index. The research results show that the province settlements distribution pattern is irregular and chaotic .Also due to Hamadan city’s primacy, there is an obvious imbalance in the province hierarchy. To reach balanced of urban hierarchy and optimum spatial distribution of the population, it is essential and inevitable to justify the distribution of the capital and services and give equal opportunities for development especially in the north underdeveloped cities of the province.