تاثير حكمت سينوي بر نظريّه شعر عربي (مطالعه موردي منهاج البلغاي حازم قرطاجني)

The Effect of Avicinnean Concept of Wisdom on the Hazem Theory of Arabic Poetry (Case Study: The Book of Menhaj Al-Bolagha by Hazem Qartajeni)

«منهاج البلغا و سراج الادبا»‌ي حازم قرطاجني را مي توان يكي از تاثيرگذارترين آثار در بلاغت و نظريّه شعر عربي به شمار آورد. اگرچه حازم در محيطي متاثّر از فلسفه ابن رشد پرورش يافته و با يك واسطه شاگرد او نيز به حساب مي آيد، امّا او در اين كتاب - كه سبكي فلسفي بلاغي دارد- در پايه گذاري و بيان نظريّه شعر عربي كاملاً متاثّر از ابن سيناست. او در كتاب خود بي آنكه نامي از ابن رشد ببرد، بارها عبارات ابن سينا را نقل مي كند و در مسايلي چون محاكات، تخييل، وزن و صدق و كذب، آراي او را مبناي كار خود قرار مي دهد. حازم در كتاب منهاج البلغا به دنبال محقق ساختن وعده ابن سينا در بنيان گذاري دانش محض شعر است. اين مقاله ميزان تاثير پذيري حازم از مكتب سينوي را مورد بررسي قرار مي دهد، به بيان مهمترين عناصر شعري از ديدگاه ابن سينا و حازم مي‌پردازد و به تفاوت‌هاي موجود در آراي آن دو اشاره مي‌كند.

The Menhaj Al-Bolagha and Seraj Al-Odaba by Hazem Qartajeni is one of the most effective books on rhetoric and theory of Arabic poetry. Although he was grown up in an environment influenced by Ibn Rushd and is considered his indirect student, in this book (with a rhetoric and philosophical style) he is under the influence of Ibn Sina in founding and presenting the theory of Arabic poetry. Without mentioning the name of Ibn Rushd, he continually recites Ibn Sinaʹs expressions and uses his views as a basis of his theory considering questions such as imitation, imagery, prosody, and true & false. Hazem in his book Menhaj Al-Bolagha tryied to implement Avicinnaʹs promise in utilizing pure knowledge for theorizing poetry.