بررسي معني‌شناختي فعل «رفتن» در غزليات حافظ

The study of semantics fir the verb "go" in lyric poems of Hafez

رفتن در لغت به معنای حركت كردن از جایی به جایی دیگر است؛ امّا در زبان فارسی با توجّه به بافت جمله، معانی مختلفی می‌یابد. این پژوهش، معانی متعدّد این فعل را در غزلیات حافظ مورد بررسی قرار می‌دهد و برای تبیین بهتر از نظریه‌ی طرح‌واره‌های تصویری در حوزه‌ی معنی‌شناسی شناختی كمك می‌گیرد. در غزلیات حافظ به جز چند مورد، فعل رفتن اغلب در معنایی غیر از «حركت فیزیكی از جایی به جای دیگر» به كار رفته است. مفاهیم انتزاعی بیان شده با فعل رفتن عبارتند از : مردن، گذر زمان، وجود داشتن و متحمّل شدن، عاشق شدن، طلب معشوق، وصال، آغاز و اتمام كار، رد كردن و ثبات. كاربرد فعل رفتن در هریك از موارد مذكور تبیین‌كننده‌ی دیدگاه‌ها و اندیشه-های حافظ‌ است كه به مواردی از جمله نگاه مثبت به پدیده‌ی مرگ، توجه به كیفیت گذر زمان، گذرا بودن سختی‌ها و ماهیت پویای عشق و برگشت-ناپذیری و جبر موجود در آن می‌توان اشاره كرد.

In terms of vocabulary, going means moving from a place to another place. But in Persian language; regarding the context of the sentence, it will have different meanings. This research examines different meanings of this verb in lyric poems of Hafez. For better description, it uses image schema theory within the domain of cognitive semantics. Except a few cases; in lyric poems of Hafez, the verb "go" is often applied in a meaning except physical movement from a place to another place. The subjective concepts expressed by the verb "go" include: dying, time pass, existing and suffering, falling in love, request for paramour, union, the being and accomplishment of a job, rejection and stability. The application of the verb "go" in each of the above- mentioned cases describe the views and thoughts of Hafez. Some cases can be indicated such as positive view towards the death phenomenon, addressing the quality of time pass, temporary being of difficulties, dynamic nature of love and irrevocability and the compulsion existing in it.