رويكرد اقتصادي در سياست خارجي حزب عدالت و توسعه: مورد ايران (2014-2002)

Economic Approach in the Foreign Policy of Justice and Development Party: Case of Iran (2002-2014)

ايران و تركيه به عنوان دو بازيگر مهم و تاثيرگذار منطقه خاورميانه، با وجود دارا بودن نقاط اشتراك فراوان، به لحاظ نوع حكومت، سياست، اقتصاد، فرهنگ و حتي سياست خارجي ويژگي‌هاي خاص خود را دارند. اين دو قدرت منطقه‌اي اهداف متفاوتي در منطقه و همچنين در عرصه جهاني دنبال مي‌كنند. از سال 2002، با روي كار آمدن حزب عدالت و توسعه، شاهد تغييراتي مهم در روابط اين دو كشور هستيم كه متفاوت از دوران قبل است. در اين پژوهش با استفاده از روش تحقيق كيفي مبتني‌بر اسناد تاريخي و كتابخانه‌اي، ضمن تشريح اصول و جهت‌گيري سياست خارجي حزب عدالت و توسعه، تاثير آن را بر روابط اقتصادي تركيه و ايران بررسي خواهيم كرد. بر اين اساس، سيوالي كه در اين مقاله مطرح مي‌شود اين است كه رويكرد سياست خارجي حزب عدالت و توسعه چه تاثيري بر روابط اقتصادي تركيه و ايران گذاشته است؟ در پاسخ به اين سيوال، فرضيه‌اي كه مطرح مي‌شود اين است كه علي‌رغم برخي تنش‌هاي سياسي- امنيتي، روابط اقتصادي ايران و تركيه در دهه اخير (از سال 2002 تا 2014)، نسبت به گذشته و به خصوص دهه 1990 بهبود يافته است و اين بهبودي روابط مي‌تواند تحت‌تاثير رويكرد اقتصادي حزب عدالت و توسعه در سياست خارجي و همچنين دكترين عمق استراتژيك داوود اوغلو و سياست مشكلات صفر با همسايگان باشد.

While Iran and Turkey as two important and influential actors in the Middle East have many commonalities, they have their own characteristics in terms of type of government, politics, economy, culture and even foreign policy. These two regional powers pursue different goals in the region as well as in the international realm. Since 2002, with the coming to power of Justice and Development Party (AKP), we have witnessed important changes in relations between these two countries. This article tries to describe the principles and orientation of the foreign policy of Justice and Development Party and its impact on Iran-Turkey economic relations by using qualitative method of research based on historical and library sources. Accordingly, the question posed by the authors is that what has been the impact of the foreign policy approach of Justice and Development Party on Iran-Turkey economic relations? To answer this question, the hypothesis proposed by the authors is that despite some political-security tensions, economic relations between Iran and Turkey during the recent decade (from 2002 to 2014) have improved in comparison to the past, especially during the 1990s and this could be affected by the economic approach of the foreign policy of Justice and Development Party as well as the doctrine of strategic depth advanced by Davutoglu and the policy of zero problems with neighbors.