تحليل ماهيت همكاري در روابط جمهوري اسلامي ايران و چين (1394-1368)

An Analysis of Strategic Coalition between the Islamic Republic of Iran and China (1989-2015)

يكي از رويكردهاي مطرح در سياست خارجي جمهوري اسلامي، سياست نگاه به شرق است. اتخاذ اين رويكرد، در اولويت سياست خارجي ايران در پي گذشت يك دهه از قطع روابط ديپلماتيك ايران با ايالات متحده امريكا و تشديد تحريم‌هاي گسترده اين كشور و نيز اتحاديه اروپا عليه جمهوري اسلامي ايران است. در اين راستا جمهوري اسلامي ايران تلاش نمود تا در جهت تامين بخشي از آرمان‌ها و اهداف سياسي خود با اتخاذ اين رويكرد جديد، از تك‌قطبي شدن ساختار نظام بين‌الملل پس از جنگ سرد، جلوگيري نمايد. در اين ميان، كشور چين به‌عنوان يك قدرت برتر در نظام بين‌الملل كه ماتريس قدرتش همواره در حال اوج گرفتن است و شاخص‌هاي برتري قدرت خود را در ابعاد مختلف اقتصادي، نفوذ سياسي و نظامي ارتقا بخشيده است، مورد توجه دستگاه ديپلماسي ايران قرارگرفت تا از طريق توسعه همكاري با اين كانون ثروت و قدرت بين‌المللي، بخشي از اهداف ملي ايران در سطوح منطقه‌اي و بين‌المللي تامين شود. با توجه به اين مهم، پرسش اصلي پژوهش حاضر آن است كه جمهوري اسلامي ايران از ايجاد ايتلاف راهبردي با چين چه اهدافي را دنبال مي‌كند؟ براي پاسخ به اين پرسش، پژوهش حاضر فرضيه ذيل را به سنجش مي‌گذارد: جمهوري اسلامي ايران در پي آن است كه با ايجاد ايتلاف راهبردي، از چين به عنوان يك شريك تجاري و متحدي راهبردي در نهادهاي بين‌المللي بهره‌گيرد. روش تحقيق در اين پژوهش، تحليلي- توصيفي است و براي تبيين مسيله پژوهش از نظريه چرخش قدرت و نقش، بهره گرفته مي‌شود.

One of the approaches in the foreign policy of the I.R. Iran is the "look to the East" policy. Adopting this approach was considered following the passage of a decade from the severance of diplomatic relations between Iran and the U.S., and also imposing extensive sanctions on Iran by the U.S. and EU. Along these lines, the I.R. Iran tried to prevent the uni-polarity of the international system in the post-Cold War era in order to realize a part of its political ideals and goals. In that process, China as a rising power in the international system because of its increasing power in economic, political and military fields was brought into attention by Iranian diplomacy apparatus to ensure a part of Iranʹs national goals at the regional and international levels through cooperation with this center of international power and wealth. Given this, the main question of this article is which goals are pursued by the I.R. Iran in establishing strategic coalition with China? To answer this question, the authors test the following hypothesis: the I.R. Iran seeks to take advantage of China as a trading partner and strategic ally in the international institutions. The methodology used in this article is analytical-descriptive and to explain the problem, the authors used the power and role transition theory.