بررسي تطبيقي ايزدان داوري در اوستا و شاهنامه

Deities of Judging in Avestā and Shānāmeh: A Comparative Study

«مهر» در اساطیر ایران ایزد داوری و پیمان است كه پیوندی استوار با خورشید دارد و در انجام خویشكاری خود از او یاری می­گیرد. دو ایزد «سروش» و «رشن» نیز «مهر» را در كار داوری همراهی می‌كنند. هر یك از این ایزدان علاوه بر داوری، خویشكاری­های دیگری نیز برعهده دارند كه از آن میان می‌توان به بركت‌بخشی، همراهی با روان مرده، راستی و نبرد با دیوان اشاره كرد. از این رو در این مقاله كوشیده‌ایم با روش اثباتی و بر اساس تحلیل محتوا نخست نشان دهیم كه ویژگی­های ایزدان داوری چیست و همچنین  این ویژگی­ها چه پیوندی با ایزد داور در شاهنامه دارند. در این پژوهش گذشته از ابیاتی كه آشكارا بر داوری مهر و خورشید گواهی می­دهند، مواردی را نیز كه بر اساس محور همنشینی كلام با واژه «داور» ارتباط دارند، و نشانه حضور ایزدان داوری ایران باستان به شمار می‌روند، بررسی كرده‌ایم.

In Iranian mythology, Mitra as deity of covenant and judging, has a stable connection with Sun and receives its help to perform its functions. Two deities, Souroush and Rashan accompany him in judging. All of these deities, in addition to judging, have another functions like giving blessing, accompanying the soul of the dead, supporting honesty and fighting with demons. In the present article, we try to show the features of deities of judging by using content analysis method. Then we consider the connection of these features with the deity of judging in Shānāmeh. In addition to studying the poems which refer to the judging of Mitra and the sun, furthermore, instances that the term of judging indicate the presence of deities of judging are considered.