انگيزه‌هاي عارفان براي نگارش

The Motives of Mystics for Writing

این پژوهش، ناظر بر این نكته تاریخی كه عارفان صاحب قلم به اقتضای زمانه خود و در برابر رقیبان متشرع، درصدد اثبات این مدعا برآمده‌اند كه معارف صوفیه با مفاد كتاب و سنت، پیوندی راستین داشته است، با بررسی بیش از بیست اثر عرفانی نشان می‌دهد كه در بسیاری موارد، تركیبی از دو نوع انگیزه فردی (از قبیل گونه‌ای الهام، ذكر یار، اجابت حضرت رسول، نذر و الزام خویش، حفظ نام و یادگاری، جلب شفاعت نیكان و...) و اجتماعی (از قبیل هدایت ورزی، نگرانی از زوال این معرفت، اتمام حجت بر بطالان، تقویت دل نوسالكان، مقابله با مدعیان عرفان، اصرار مریدان، عدم فهم كتب تازی و...)، مؤلفان عارف را به نگارش واداشته است. سنت رایج در میان عارفان، این بوده است كه اصرار مریدان زمینه‌های لازم را برای قرار گرفتن در موقعیت الهام و دریافت اشارات ربانی، فراهم می‌آورده است.

The present article presupposes that the writer-mystics have tried to prove the close relationship between mystical knowledge and Quran and the Tradition, facing the Muslim jurisprudents. After considering twenty mystical texts, the results shows that both of inner and personal motives (including divine inspiration, invocation of God, vowing, intercession and the like) and outer motives (such as guiding, giving an ultimatum to wicked, supporting the new mystic traveler, confronting the pretenders, insistence of followers, inability to understand Arabic books and so forth) have led the mystics to write the instructive books. The common tradition among mystics, as well as the insistence of followers provided situation necessary for mystics for receiving divine inspiration.