معيارهايي براي تشخيص و درج احكام در بودجه‌هاي سنواتي

The criterias of determination provisions in annual Budget Law

معمولاً همه‌ساله قوانين بودجه مصوب مجلس شوراي اسلامي شامل برخي احكامي است كه در مقام تبيين اجراي بودجه نبوده و قانونگذاري محسوب مي‌شوند. يكي از سوالات مهم، حدود درج اين احكام و ضابطه تصويب اين احكام در ضمن تصويب قانون بودجه است. يكي از چالش‌هاي اساسي نظام بودجه در ايران اين است كه آيا مي‌توان مفهوم و ماهيت خاصي براي «بودجه» مندرج در اصل (52) قانون اساسي قايل شد و برمبناي آن معيارهايي براي ممانعت از درج احكام فاقد ماهيت بودجه‌اي در قانون بودجه ارايه كرد؟ روش تحقيق، مطالعه كتابخانه‌اي است. اين مقاله سعي دارد تا بر‌اساس ديدگاه‌هاي كارشناسي و حقوقي چارچوب نظري معرفي كند تا بر‌اساس آن عناصر ماهوي بودجه مشخص شود و آنگاه بر‌اساس وجود يا عدم اين عناصر ماهوي، تعريفي از احكام بودجه اي و ويژگي‌هاي آن ارايه دهد. طبق بررسي‌هاي انجام شده، عناصر «پيش‌بيني منابع و درآمدهاي كشور»، «برآورد و اجازه انجام هزينه‌هاي كشور»، «محدود به زمان بودن»، «هدف‌ها و برنامه‌هاي قانوني» و «مصوب مراجع ذي‌صلاح بودن» عناصر ماهوي بودجه هستند؛ لذا با عنايت به عناصر ماهوي بودجه، احكام بودجه‌اي را مي‌توان احكامي دانست كه سازوكارهاي اجرايي را در مورد نحوه وصول دريافت‌ها و انجام پرداخت‌ها مشخص كنند، هدف‌ها و برنامه‌هاي عملياتي دولت را مشخص كنند و در ساير قوانين دايمي كشور، حكمي درخصوص آنها وجود نداشته باشد.

Usually every year the budget laws legislated by Islamic Consultative Assembly contains a number of provisions that are not in a position to explain the implementation of the budget and are not legislation. One of the important questions is about the range of inserting these provisions and the regulation of legislating these provisions in addition to legislating budget law. One of the main challenges of the budget system in Iran is whether a specific nature can be defined for "funds" contained in Article 52 of the Constitution, and based on that some criteria be presented to prevent the insertion of provisions lacking budgetary nature in the budget law? The study method is library research. This article tries to introduce a theoretical framework based on expertise and legal viewpoints so that the substantive elements of budget be specified. At this point, based on the presence or absence of the substantive elements, an explanation of budgetary provisions and its features is offered. According to studies, the elements of "expecting sources and incomes of country," "estimation and allowance of doing costs the country", "being time-limited", "legal purposes and programs" and "being approved by the competent authorities" are substantive elements of the budget. Therefore with regard to the substantive elements of the budget, budgetary provisions can be considered as ones that specify the executive mechanisms regarding the collecting way of receipts and doing disbursements, determine the goals and executive plans of the government, and in other permanent laws of the country, there be no provision regarding them.