بررسي تاثير ماليات‌هاي مستقيم بر توزيع درآمد در ايران

Investigating the Effect of Direct Tax on the Income Distribution in Iran

با توجه به اهميت توزيع درآمد در جامعه و تبعاتي كه توزيع ناعادلانه درآمد مي‌تواند به دنبال داشته باشد، شناسايي زواياي مختلف اين پديده بسيار حايز اهميت است. دولت به‌عنوان يكي از مهم‌ترين نهادهاي كشور مي‌تواند با اعمال سياست‌هاي مالي مناسب از جمله اعمال ماليات‌ها، بستر لازم براي نيل به سمت توزيع عادلانه درآمد و در نتيجه برابري درآمدي دهك‌هاي مختلف جمعيتي را ايجاد كند و گام بلندي در‌زمينه توزيع عادلانه درآمد بردارد. به همين منظور با توجه به نقش و اهميت ماليات‌ها در توزيع درآمد، در اين مطالعه بر آن شديم تا تاثير اعمال ماليات‌هاي مستقيم بر توزيع درآمد را با به‌كارگيري روش اقتصادسنجي خودرگرسيون‌برداري با وقفه‌هاي گسترده طي دوره زماني 1391-1357 به بوته آزمون گذاشته و با استفاده از آزمون تيوري‌هاي موجود در اين زمينه به بررسي رابطه آنها در اقتصاد ايران بپردازيم. نتايج تجربي حاصل از اين تحقيق حاكي است كه اعمال ماليات بر درآمد اشخاص طي دوره مورد بررسي در ايران باعث بهبود توزيع درآمد و كاهش نابرابري دهك‌هاي مختلف درآمدي شده است. بر‌اساس نتايج به‌دست آمده مي‌توان گفت، اگر دولت اقشار مختلف جمعيتي با درآمدهاي مختلف را به دقت شناسايي كند و اين سياست را به طرز صحيحي اعمال كند، مي‌تواند در كاهش نابرابري درآمدي و در نتيجه كاهش فقر بسيار تاثير گذار باشد.

Due to importance of the income distribution in society and the consequences of unfair income distribution, identification of various angles of this phenomenon is so urgent. As one of the most important institutions of the country, government can achieve a fair income distribution by implementing appropriate fiscal policies such as tax. Therefore government provides income equality of different population deciles and makes progress in fair income distribution. Given the importance of taxes in income distribution, the impact of direct taxes implementation on income distribution is tested through Auto Regressive Distributed Lag (ARDL) Method during the period 1978-2012, and their relationship to economy of Iran is investigated by testing existing theories in this context. The experiential results of this study indicate that implementing tax on people’s income improved income distribution and reduced inequality in different deciles income during the study period in Iran. Based on the findings, if the government identifies various layers of population with different incomes cautiously, and implements this policy properly, it can be very effective in income inequality reduction, and so poverty reduction.