ماهيت درآمد اختصاصي و وضعيت آن در قوانين بودجه

The Nature of Dedicated Revenue and Its Status in Budget Laws

بر‌اساس ماده (14) قانون محاسبات عمومي، درآمد اختصاصي براي مصرف خاص معين شده و در بودجه كل كشور به اين عنوان منظور مي‌شود. به‌طوركلي دستگاه‌هاي استفاده‌كننده از درآمد اختصاصي در سه دسته جاي مي‌گيرند: دسته اول دستگاه‌هاي وصول‌كننده درآمد دولت هستند؛ دسته دوم خدماتي اضافه‌بر وظايف حاكميتي انجام مي‌دهند و دسته سوم استقلال مالي آنها چنان اهميتي دارد كه قانونگذار براي ايشان درآمد اختصاصي ايجاد كرده است. آنچه از بررسي ايجاد درآمد اختصاصي براي دستگاه‌ها استنباط مي‌شود اين است كه فلسفه وضع درآمد اختصاصي، يا جبران خدمتي است كه مازاد بر وظايف حاكميتي توسط دستگاه انجام مي‌پذيرد و يا هدفي اساسي است كه وضع قواعدي خاص براي درآمدهاي عمومي را توجيه‌پذير مي‌سازد. البته روشن نبودن مفهوم امور حاكميتي وضع و تعريف درآمد اختصاصي را با مشكل مواجه كرده است. در اين مقاله، ضمن بررسي قوانين ناظر بر درآمد اختصاصي و برشمردن مزايا و معايب آن، ملاكي براي شناسايي و وضع درآمد اختصاصي ارايه شده است. نتيجه‌گيري اين مقاله نشان مي‌دهد درآمد اختصاصي در مورد دستگاه‌هاي گروه اول و سوم، در حقيقت اختصاصي‌سازي درآمد عمومي است، اما نوع درآمد اختصاصي گروه دوم به‌دليل آنكه منشايي جز امور حاكميتي دارد، با دو گروه ديگر متفاوت است. بر اين اساس، ايجاد درآمد اختصاصي در مورد گروه‌هاي اول و دوم خلاف اصل بوده و بايد مضيق و با توجيه قوي صورت پذيرد. در ايجاد درآمد اختصاصي براي گروه دوم نيز بايد عدم خلل در انجام وظيفه حاكميتي مبناي وضع باشد.

According to Article 14 of the Public Accountancy Act, dedicated revenue is allocated to specific use, and in the national budget is approved with the same title. In general, the systems using dedicated revenue fall into three categories. The first group are the collector apparatuses of the government revenue. The second group are apparatuses that give services in addition to governmental ones. And the third group are apparatuses which are allocated a dedicated revenue by legislators due to importance of their financial independence. What is understood from studying the establishment of dedicated revenue for apparatuses is that the philosophy of establishing the dedicated income, is either a service in addition to governmental tasks given by an apparatus, or a fundamental objective that justifies the establishment of special rules for public revenues. However, vagueness of the governmental affairs’ concept have made the establishment and definition of dedicated revenue problematic. In this article, the rules of dedicated revenue and its advantages and disadvantages are evaluated. Besides, a criterion for establishment of dedicated revenue is presented. The results suggest that dedicated revenue of the first and third groups’ apparatuses is, in fact, dedicating the public revenue. But the type of the dedicated revenue of the second group is different from other two groups because it has a source other than governmental affairs. Accordingly, the establishment of dedicated revenues for the first and second groups is in contrary with the principle and should be made narrow and done with strong justification. Also, in establishing a dedicated revenue for the second group, non-interference in doing governmental tasks should be base of establishment.