الگوي مفهومي ابعاد تصور از خدا بر اساس اسما حسنا مبنايي براي مطالعات سبك زندگي اسلامي و روان شناسي دين

The Conceptual Model of the Aspects of Forming a Conception of God through the Most Beautiful Names, as a Basis for the Studies on Islamic Lifestyle and Religious Psychology

اين پژوهش به منظور تعيين ابعاد تصور از خدا، بر اساس اسما حسنا و ارايه الگويي مفهومي براي مطالعات مربوط به سبك زندگي اسلامي و روان‌شناسي ديني، انجام شده است. بدين‌منظور، آيات قرآن كريم و حديث معروف پيامبر اعظم?، كه در آن 99 اسم خداوند بيان شده، مورد بررسي قرار گرفتند. اين پژوهش از نوع مطالعات كيفي و مبتني بر روش تحليل محتوي بود. نتيجه پژوهش نشان داد كه تصور از خدا، بر اساس اسما حسنا، به دو بعد كلي اشاره دارند: اول، اسمايي كه منشا آنها ملاحظه ذات خداوند، بدون در نظر گرفتن ِغير مي‌باشد و شامل ابعادِ ذات، تنزيه و عظمت و بزرگي مي‌شوند. دوم، اسمايي كه به ارتباط خداوند با جهان آفرينش اشاره دارند. اين ارتباط، در دو زمينه است: 1. زمينه خلق: اسمايي كه مربوط به آفرينش و ساختار عمومي آفرينش هستند. اين اسما ذيل ِابعاد دانايي، توانايي، كارآيي، كارداني، حفاظت، هدايت و تسلط قرار مي‌گيرند. 2. زمينه امر: اسمايي كه به ربوبيت خدا و رابطه دوجانبه خدا و مخلوقات اشاره دارد. اين اسما ذيل ابعاد تدارك دهنده منافع و امكانات، بر طرف كننده موانع و آسيب‌ها، كنترل وحسابرسي، و استعانت و فريادرسي قرار مي‌گيرند.

The present research, which is a qualitative study based on content analysis, aims to determine the aspects of forming a conception of God through The Most Beautiful Names and present a conceptual model for studies on Islamic lifestyle and religious psychology. For this purpose, the Quranic verses and the well-known prophetic hadith which mentions 99 Names of God have been investigated. The results show that forming a conception of God by referring to The Most Beautiful Names considers two general aspects: first, the names which are realized by observing the Divine Essence taking into consideration none other than Him. Second, the names that refer to relation of God with the world of creation. This relation covers two areas: 1. the area of creation. 2. the area of Divine Command. The first includes the names that are related to creation and general structure of creation .These names are grouped under the headings: knowledge, ability, efficiency, savvy, protection, guidance and dominance. 2. The second includes the names that refer to the lordship of God and the relation between God and creation. These names are grouped under the headings: provider of facilities and interests, remover of obstacles and harms, control and auditing, aid seeking and aid-giving.