بررسي وضعيّت ايلات فارس در زمان رضاشاه

A Survey on the Situation of the Tribes of Fars Province at Reza Shahʹʹs Time

چكيده رضاشاه در شرايطي در ايران روي كار آمد كه حكومت مركزي دچار ضعف بود. فقدان دولت مقتدر مركزي سبب خودسري برخي ايلات كشور شده بود. رضاشاه براي افزايش قدرت مركزي به كاهش قدرت ايل پرداخت. دو اقدام عمده‌اي كه در باب ايلات انجام داد، در ابتدا، خلع سلاح، و سپس، تخته قاپو يا اسكان اجباري عشاير بود. ايلات فارس نيز از اقدامات مذكور مستثني نبودند. در دوره مورد بحث ،در فارس ايلات متعدد و متنوعي وجود داشت، اما نقش دو ايل بزرگ، قشقايي و خمسه، از بقيه پررنگ‌تر بود. اجراي فرامين خلع سلاح و تخته قاپو كه با زور همراه بود، بدون برنامه‌ريزي صحيح و بدون مطالعه انجام گرفت و منجر به شورش‌هاي متعددي از سوي ايلات كشور ، از جمله فارس، گرديد. كه نتيجه‌اي جز تسليم شدن را براي ايلات در‌برنداشت. كناره‌گيري اجباري رضاشاه از سلطنت و اغتشاشات ناشي از اشغال ايران توسط متفقين شرايطي را فراهم آورد كه ايلات كشور به شيوه زندگي سابق خود بازگشتند و، همچنين، به سهم خود در احياي قدرت گذشته خود كوشيدند. اين پژوهش برآن است تا با روش توصيفي - تحليلي به موانع و مشكلاتي كه ايلات فارس در دوره سلطنت رضاشاه با آن مواجه بودند، بپردازد.

Abstract Reza Shah came in situations in which the central government was weak. Lack of a strong central government,was the cause of the rogue of some tribes. Reza Shah to increase the strength of central government reduced the power of tribes.Two major steps about the tribes that he did were at first disarmament and then forced settlement of nomads or Takhteh Qapu. The tribes of Fars were not exempted from those attempts, in the above mentioned period in Fars province there were numerous and various tribes, but the role of two of big tribes, Qashqai and Khamseh was very important. Qapu Board orders that force was disarmed, and no study was done without proper planning. Takhte Qapu and disarmament were done by force, and they were done without proper planning and led to riots of several tribes, including the tribes of Fars and it resulted in surrender of the tribes.The forced abdication of Reza Shah and the disturbances caused by the occupation of Iran by the Allied forces made the condition that the tribes returned to their former way of life and also they contributed their share and tried to revive their past strength. This study is intended to be more descriptive–analytic and study obstacles and difficulties that the tribes of Fars province faced during the reign of Reza Shah.