اثر مديريت خاك ورزي بر تغييرات مكاني برخي ويژگي هاي خاك در اراضي شيب دار

The effect of tillage management on trend and spatial variation of some soil properties in steeplands

دست يابي به مديريت صحيح زراعي مستلزم درك غيريكنواختي ويژگي هاي خاك است . مقياس مطالعه و نوع مديريت شخم از عوامل تاثيرگذار بر مولفه تصادفي تغييرات مكاني خاك هستند . به منظور بررسي اثر اين دو عامل بر تغييرات ويژگي هاي خاك در زمين هاي مجاور با مديريت شخم متفاوت، نمونه برداري خاك از ميانه شيب در امتداد خطوط تراز به روش خطي، از عمق سطحي، با فواصل 5 متري، به تعداد 40 نمونه در زمين هاي با شخم در امتداد خطوط تراز و 45 نمونه از زمين هاي مجاور با شخم در راستاي شيب، انجام شد . اجزا بافت، رطوبت اشباع، چگالي ظاهري، ميانگين هاي وزني و هندسي قطر خاكدانه ها، ماده آلي و كربنات كلسيم تعيين شد. بررسي اثر نوع شخم بر نشان داد كه اختلاف معني داري در سطح 5 درصد بين تمام ويژگي ها در دو مديريت متفاوت T اين ويژگي ها با آزمون شخم وجود دارد . اما، بررسي روند داده ها نشان داد كه اختلاف معني دار در برخي از ويژگي هاي مورد بررسي نمي تواند به دليل وجود مديريت متفاوت شخم ايجاد شده باشد . تغييرات مكاني با رسم نيم تغييرنما و مدل سازي آن براي كل داده ها (شامل زمين هايي با شخم در جهت شيب و شخم عمود بر شيب ) و به طور جداگانه در هر دو نوع شخم بررسي شد . نتايج نشان داد كه براي هر ويژگي مورد بررسي در سه حالت يادشده، نيم تغييرنماها، مدل هاي برازش شده، دامنه تاثير و درصد وابستگي مكاني متفاوت هستند. براي مثال، مدل برازش شده به داده هاي شن، سيلت، 97 ،36 ،18 ، رس، چگالي و ماده آلي در زمين هاي با شخم عمود بر جهت شيب، مدل كروي با دامنه تاثير به ترتيب 46 و 37 متر بود، در حالي كه براي كل داده هاي هر دو نوع شخم، به ترتيب گوسي، گوسي، نمايي، خطي و خطي با دامنه 217 و 217 متر بود. ،336 ،51 ، تاثير 245

It is essential to understand ununiformity and variability of soil properties for proper cultivation management. Study scale and tillage management affect random component of soil spatial variability. To study the effects of these factors on variability of soil properties in adjacent lands of different tillage type, soil sampling was performed linearly along contour line from the middle position of slope with 5 m intervals. In overall, 45 soil samples were collected from a field with conventional up-down tillage and 40 samples from an adjacent field with contour tillage. Soil samples were analyzed for, soil texture, bulk density, saturation percentage, mean weight and geometric mean diameter of aggregates, organic matter and calcium carbonate equivalent. The data obtained were analyzed based on t-test by SPSS. All of the studied soil properties were significantly (P < 0.05) different between the two fields. But the trend analysis showed that these differences could not be due to tillage in all cases. Spatial analysis of the data for all data sets and the data of each field separately, showed different spatial pattern for each soil properties and the semivariograms were modeled differently for the two fields. The range and the degree of spatial dependency were also different. For example, the fitted model was spherical for sand, silt, clay, bulk density and organic matter with the ranges of 46, 18, 36, 97 and 37 m respectively, in the fields with contour tillage, while the models were Gaussian, Gaussian, exponential, linear and linear with the ranges of 245, 51, 336, 217 and 217 m, respectively for the mentioned properties when all data set were analyzed.