سواد سلامت ارتباطي و انتقادي و خودمراقبتي در بيماران ديابتي نوع دو

COMMUNICATIVE AND CRITICAL HEALTH LITERACY AND SELF-CARE BEHAVIORS IN PATIENTS WITH TYPE 2 DIABETES

مقدمه: دیابت بیماری مزمنی است كه می‌تواند عوارض حاد و ناتوان كننده‌ای چون بیماری‌های قلبی عروقی، نابینایی و نارسایی مراحل پایانی كلیه را ایجاد كند. با توجه به اهمیت خودمراقبتی در بیماران دیابتی و با توجه به اینكه سواد سلامت ناكافی یك مانع جدی برای مدیریت دیابت بهشمار آمده و می‌تواند مشاركت بیماران را در خود مراقبتی تحت تاثیر قرار دهد، لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی وضعیت سواد سلامت بیماران مبتلا به دیابت نوع دو در سه حیطه عملكردی، ارتباطی و انتقادی و تعیین ارتباط این عوامل با انجام رفتارهای خودمراقبتی در این بیماران صورت پذیرفت. روش‌ها: این پژوهش یك مطالعه‌ توصیفی- تحلیلی است كه به شیوه مقطعی بر روی 187 بیمار دیابتی مراجعه كننده به كلینیك دیابت حضرت علی اصفهان انجام شده است. نمونه مورد پژوهش به روش نمونه‌گیری تصادفی آسان از میان بیماران مراجعه كننده به این كلینیك انتخاب شدند. سطح سواد سلامت و وضعیت انجام رفتارهای خودمراقبتی در بیماران به‌ترتیب توسط پرسشنامه‌های استاندارد (FCCHL) و (SDSCA) مورد ارزیابی قرار گـرفت. اﻃـﻼﻋـﺎت ﺟﻤـﻊآوری ﺷـﺪه ﺑﺎ اﺳـﺘﻔـﺎده از آزﻣﻮن‌ﻫﺎی آنالیز واریـانس یك طـرفه، t مستقل، ﺿﺮﻳﺐ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ پیرسون و رگرسیون خطی در ﻧﺮم اﻓﺰار آﻣﺎر ی SPSS v.17 ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﻳـﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. یافته‌ها: میانگین سنی افراد مورد مطالعه 07/11±40/57 بود. میانگین نمره سواد سلامت و رفتارهای خود مراقبتی در شركت كنندگان به‌ترتیب 57/0±28/2 و 56/1±84/3 بود. ارتباط آماری معنیداری ﺑﯿﻦ سواد سلامت كل، سواد سلامت ارتباطی و انتقادی ﺑﺎ ﺧﻮدﻣﺮاﻗﺒﺘﯽ دیده شد و سواد سلامت عملكردی و خودمراقبتی در بیماران ارتباط نداشت. سواد سلامت ارتباطی با رفتارهای خود مراقبتی تبعیت از رژیم غذایی، انجام فعالیت فیزیكی، پایش قند خون و مراقبت از پا مرتبط بود. سواد سلامت انتقادی نیز در بیماران با انجام فعالیت فیزیكی، پایش قند خون، مراقبت از پا و مصرف دارو ارتباط داشت. بین سواد سلامت ارتباطی و مصرف دارو و سواد سلامت انتقادی و تبعییت از رژیم غذایی در آزمودنی‌ها ارتباط آماری معنیداری مشاهده نشد. از میان ابعاد مختلف سواد سلامت، سواد سلامت ارتباطی به‌عنوان پیشگویی كننده بهتری برای انجام رفتارهای خودمراقبتی در بیماران دیابتی شناخته شد. نتیجه‌گیری: با توجه به اینكه سواد سلامت ارتباطی و انتقادی با خودمراقبتی در بیمارن دیابتی مرتبط بود، لذا توجه به مهارت‌های مرتبط با این ابعاد از سواد سلامت و ارائه اطلاعات متناسب با سطح سواد سلامت بیماران در سیستم‌های بهداشت و درمان ضروری به‌نظر می‌رسد. از آنجا كه سواد سلامت عملكردی در بیماران كه بیشتر با مهارت‌های خواندن و نوشتن مرتبط است با خودمراقبتی رابطه نداشت لذا توجه صرف به سطح تحصیلات افراد جهت برقراری ارتباط و ارائه آموزش‌ها به آن‌ها توصیه نمی‌گردد.

Background: Diabetes is a chronic disease that can cause severe complications such as cardiovascular disease, blindness and kidney failure. Given the importance of self-care in diabetic patients, and considering that inadequate health literacy is a serious barrier for the management of diabetes that can affect patientsʹ participation in self-care, Therefore this study aimed to assess the status of health literacy in patients with type 2 diabetes in three domains of functional, communicative and critical and Determine the factors associated with self-care behaviors in these patients. Methods: A cross-sectional study on 187 diabetic patients referred to Hazrat Ali diabetes clinic in Isfahan. The samples were selected by randomly Convenience sampling method. The level of health literacy and Status of self-care behaviors in patients was assessed by a standardized questionnaire (FCCHL) and (DMSES) respectively. Collected data were analyzed Using the ANOVA, t-independent, Pearson correlation coefficient at SPSS v.21 statistical software. Results: The mean age of the study population was 57.40 ± 11.07. Average health literacy score and self-care behaviors of the participants were 2.28± 0.57 and 3.84 ± 1.56 respectively. There was significant relationship between total health literacy, communicational and critical health literacy with self-care behaviors. There was no significant relationship between functional health literacy and self-care behaviors. Communicational health literacy was associated with diet, physical activity, blood glucose monitoring and foot care. Critical health literacy was associated with physical activity, blood glucose monitoring, foot care, and taking medication. There was no significant relationship between Communicational health literacy and taking medication and also between critical health literacy and diet. Conclusion: Considering that communication and critical health literacy was associated with the self-care of patients with diabetes so Emphasis and consideration should primarily be given on skills related to these domains of health literacy. Since that Patients’ functional HL capabilities that was associated with basic skills in reading and writing was not related to self-care, therefore assessment of education levels alone in the clinical setting is not recommended.