ارزيابي ريسك مواجهه با مواد شيميايي با استفاده از روش‌هاي تصميم‌گيري چندمعياره مطالعه موردي: پتروشيمي اراك

Risk assessment of chemical exposures using Multi Criteria Decision Making Case Study: Arak Petrochemical Plant

زمینه و هدف: محیط اطراف انسان را مواد شیمیایی فراگرفته كه به صورت مستقیم یا غیرمستقیم می‌تواند سلامت انسان را به خطر اندازد. بعضی از آمارهای WHO، گویای این واقعیت است كه 4 میلیون نفر در سطح جهان در صنایع شیمیایی مشغول به كار هستند و یك میلیون انسان سالانه در اثر تماس با مواد شیمیایی دچار مرگ شده و یا از كار افتاده می‌گردند و 4-1 میلیون مسمومیت ناشی از مواد شیمیایی نیز اتفاق می‌افتد. هدف از این مطالعه شناخت خطرات ناشی از مواد شیمیایی موجود در محیط كار، ارزیابی ریسك وظایف كاری و پیشنهاد اقدامات كنترلی مناسب برای حذف یا كاهش ریسك در صنعت پتروشیمی است. روش بررسی: در این پژوهش ابتدا مواد شیمیایی موجود در پتروشیمی اراك شناسایی شدند، سپس ویژگی‌هایی كه نشان‌دهنده خطرآفرینی این مواد هستند، استخراج شدند و با استفاده از روش TOPSISضریب مخاطره این مواد تعیین شد، در مرحله بعد وظایف شغلی كاركنان و ضریب مواجه كاركنان با مواد شیمیایی محاسبه شد، در نهایت ضریب ریسك مواجهه با مواد شیمیایی در وظایف شغلی تعیین گردید. یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد كه هیچكدام از مواد موجود در مجتمع برای كاركنان ریسك خیلی بالا ندارند اما پنج ماده نفتا، گاز آمونیاك، اسید استیك، گاز كلر و متانول برای كاركنان بخش بهره‌برداری و دو ماده گاز آمونیاك و گاز كلر برای كاركنان بخش فنی و تعمیرات ریسك بالا دارند. نتیجه‌گیری: موادی كه ضریب ریسك بالا و خیلی بالا دارند، بهتر است جایگزینی برای استفاده آنها یافت شود و از تولید این مواد جلوگیری شود.

Background & Objectives: Human environment is surrounded bychemicals that could directly or indirectly endanger human health. Some statistics of WHO is indicative of the fact that four million people are employed in the chemical industry throughout the world and one million people die or become disabled annually due to contact with chemicals. Moreover, 1-4 Millions chemical toxicity occur annually. The purpose of this study was to understand the risks involved in chemicals in the workplace, to assess the task risk, and to propose appropriate control measures in order to eliminate or reduce risk in the petrochemical industry. Materials & Methods: In this study, the chemicals were identified in Arak Petrochemical and features that are indicative of hazardous materials were identified and using TOPSIS, The hazard rate were determined. Then the job duties of employees and employee exposure rate with chemicals were calculated and finally, a risk rate for exposure to chemicals in job duties was determined. Results: It was found that chemicals do not have too high risk to employees however, but the high risky chemicals were five chemicals including naphtha, ammonia, acetic acid, chlorine, and methanol for operational staff and two chemicals, i.e. ammonia and chlorine for operation and maintenance staffs . Conclusion: It is better to have an alternative for the materials that their risk rang is high and very high, and their production is suggested to be avoided.