بررسي رابطه معرفت‌شناسي و انديشه سياسي امام خميني(ره) با تاكيد بر اصل ولايت فقيه

Imam Khomeini`s Epistemology and Political Thoughts Focusing on Velayat Faghih Principle

بي‌ترديد انديشه هاي سياسي، برخي مباني و چارچوب‌هايي دارد كه بدون شناخت آنها، فهم درست آن انديشه ها ممكن نخواهد بود. انديشه سياسي حضرت امام(ره) نيز از اين قاعده مستثني نيست. بنابراين نويسندگان در اين مقاله مي‌كوشند ضمن باز شناسي آن مباني، تاثيرات آنها را در انديشه سياسي امام كه تبلور آن در انديشه ولايت فقيه ايشان تجلي يافته، بررسي كنند. به عنوان فرضيه، به نظر مي‌رسد امام با توجه به مبناي عرفاني - اشراقي معرفت‌شناسي خود و به تبعيت از ملاصدرا، سياست را در ذيل و ظلّ ديانت مندرج مي داند و مي‌كوشد چنان تعريفي از ديانت و كارويژه هاي آن عرضه دارد كه سياست را همچون بخشي از شرح وظايف خود پوشش دهد. نتيجه عملي اين تركيب، واگذاري حوزه سياست عملي و كشورداري به علما و فقها در قالب «ولايت فقيه» است. از نظر امام، حاكم اسلامي بايد عدالت را در قوي‌ترين شكل ممكن رعايت كند، زيرا عدالت شرط لازم و كافي حاكميت و ولايت بوده و استبداد موجب سقوط از آن است. از اين‌رو ايشان استبداد و ديكتاتوري را نفي مي كند و بر ضرورت پاسخگويي حاكم در برابر آحاد ملت تاكيد مي‌نمايد. در اين نوشـتار، روش فيش‌برداري و مطالعه كتابخانه‌اي در جمع‌آوري داده‌ها و روش توصيف و تبيين معرفت‌شناسانه و تفسير انديشه طبق ساختار و الزامات منطقي آن، كه بخشي از رهيافت عقلاني است‌‌‌، به عنوان روش پژوهش به كار گرفته شده است.

Undoubtedly, political thoughts bears frameworks and basis without which one can`t recognize correct knowledge of them. In this regard, Imam Khomeini`s thoughts are not exception. Thus researcher in this paper attempts to investigate its effects on Imam Khomeini’s political thought which are manifested in Velayat Faqih thought. As a thesis it seems that Imam Khomeini, based on Spiritual-Gnostic insight inspired from Mollasadra thoughts, considers politics beneath the religious principles and he attempts to define piety and it`s requirements that which covers politics as a part of his duties. Practical result of such combination is devoting practical politics field and statesmanship to Juris consults and theologians as Velayat Faghih form. In his insight, Islamic governor shall obey justice as much as possible since it`s requirement for governance and guardianship and despotism makes us fall from it. Thus focusing on governor’s responsibility before public, he denies dictatorship and autocracy. In this research, we utilized note taking and library study to gather data and epistemological methodology and thought interpretation based on rational structures and requirements as a part of intellectual approach as a research method.