اثر مالكيت دولتي بانك‏ها بر رابطه علّي توسعه مالي- رشد اقتصادي در ايران

The Effect of Government Ownership of Banks on the Causality of Finance-Growth in Iran

از تبیین ارتباط میان توسعه مالی و رشد اقتصادی توسط شومپیتر یك قرن می‏گذرد، اما همچنان مجادلات جدی میان اقتصاددانان در این مورد وجود دارد. خصوصاً در مورد رابطه علّی میان توسعه مالی و رشد اقتصادی در كشورهای مختلف در بسیاری از موارد، رابطه علّیت معكوس تأیید شده است. یكی از مسائل مغفول مانده در این حوزه توجه به زیرساختارهایی است كه می‏توانند در اثربخشی توسعه مالی بر رشد اقتصادی نقشی تعیین‏كننده ایفا كنند. یكی از ستون‏های توسعه مالی، كیفیت ارائه خدمات مالی بانكی است كه تا حد زیادی تحت تأثیر مالكیت و مداخله دولت در بانكداری می‏باشد.      مقاله حاضر با به كارگیری الگوی تصحیح خطای برداری به انجام آزمون علّیت سه‏متغیره میان رشد اقتصادی و شاخص‏های منتخب توسعه مالی و نیز شاخص چندبُعدی توسعه مالی كه با استفاده از روش تجزیه مؤلفه‏های اصلی استخراج شده است، با لحاظ نمودن شاخص مالكیت دولتی بانك‏ها در مدل طی سال‏های 1358 تا 1389 می‏پردازد.      یافته‏های این تحقیق گویای آن است كه بر خلاف نتایج آزمون علّیت دومتغیره كه علّیت معكوس از رشد اقتصادی به توسعه مالی را نشان می‏دهد، نتایج آزمون علّیت سه‏متغیره این ادعا را بجز در مورد دارایی‏های بانك‏های تجاری رد می‏كند.

One century has passed since the explanation of relationship between financial development and economic growth by Schumpeter. However, there are serious debates among economists in this regard. Especially, the causality relationship between economic growth and financial development, in most of the cases, the causality from economic growth to financial development is confirmed in different countries. One of the neglected issues in this field is to consider the infrastructures, which can play important roles in the effectiveness of financial development on economic growth. One pillar of the financial development is the quality of banking financial services, which to a great extent is influenced by ownership and intervention of government in banking system. This paper, by using VECM model, tests the tri-variate causality among economic growthand financial development in the presence of public ownership of banks index during 1980 to 2010. The results show that in contrast to the bi-variate causality tests, which indicate the adverse causality from economic growth to financial development, the tri-variate causality tests reject this claim except for the case of the commercial banks’ assets.