الگوي پراكنش و تعيين منشاء هيدروكربن‌هاي چند حلقه‌اي معطر در رسوبات سواحل جنوب غربي درياي خزر: استان گيلان

Distribution and Source identification of Polycyclic Aromatic Hydrocarbons (PAHs) in the Sediments of the Southwest Caspian Sea Coasts: Gillan Province

زمینه و هدف: تحقیقات انجام شده بر روی هیدروكربن‌های چند حلقه‌ای معطر (PAHs) در رسوبات سطحی سواحل جنوب غربی دریای خزر محدود و بیانگر آلودگی متوسط تا شدید با منشاء غالب پتروژنیك در مورد تركیبات PAH است. این مطالعه به منظور بررسی توزیع الگوی پراكنش و تعیین منشاء تركیباتPAH (61تركیب)در رسوبات سطحی سواحل جنوب غربی دریای خزر (استان گیلان) انجام شد. روش بررسی: تعداد 45 نمونه رسوب سطحی از 5 نیم خط عمود بر ساحل در استان گیلان (از آستارا تا لاهیجان) از اعماق 10، 20 و m 50 جمع‌آوری گردید. نمونه‌ها بوسیله دستگاه كروماتوگرافی گازی – طیف سنجی جرمی مورد تجزیه و تحلیل قرار‌گرفت. جهت تعیین منشاء از نسبت‌های تشخیصی استفاده شد.یافته‌ها: در محدوده مورد مطالعه به ترتیب سه تركیب فنانترن (ng/g74/6±87/6)، پایرن (ng/g 23/5±43/1) و نفتالین (ng/g 40/4±34/4) بیشترین مقدار را در بین تركیبات PAH نشان دادند. با توجه به نتایج نسبت‌های تشخیصی همچون (LMW/HMW (0/75-0/25)، Ant/178 (0/11-0/02)، Flu/202 (0/49-0/20 و B(a)Ant/228 (0/54-0/09) منشاء غالب تركیبات PAH در محدوده مورد مطالعه پتروژنیك است. نتیجه‌گیری: با توجه به نسبت‌های تشخیصی و تشابه بین تركیبات PAH غالب در منطقه و تركیبات PAH غالب در پایه نفتی آذربایجان، منشاء اصلی تركیبات PAH در سواحل استان گیلان به احتمال زیاد مربوط به آلودگی نفتی آذربایجان است.

Background and Objectives: Few investigations on polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) in surface sediments have reported medium to high petrogenic contamination at the southwest coasts of the Caspian Sea. The aim of this study was to investigate distribution and potential sources of 16 PAH compounds in surface sediments of the southwest coasts of the Caspian Sea (Gillan province). Materials and methods: A total of 45 sediment samples from 15 stations at coasts of the Gillan province (from Astara to Lahijan) were collected from 10, 20, and 50 meters depths. Each sample was analyzed using Gas chromatography – Mass spectrometry. Diagnostic ratios were used for source identification. Results: The main PAH compounds in the study area were phenanthrene (87.6±74.6 ng/g), pyrene (43.1±23.5 ng/g), and naphthalene (34.4±40.4 ng/g) respectively. According to the calculated diagnostic ratios such as LMW/HMW (0.25-7.75), Ant/178 (0.02-0.11), Flu/202 (0.20-0.49), and B(a)Ant/228 (0.09-0.54) the main source of PAHs is petrogenic in this study area. Conclusion: According to PAH diagnostic ratios and similarity of dominant PAH compounds in study area with dominant PAH compounds of Azerbaijan oil field, main probable source of PAH compounds in Gillan province coasts is Azerbaijan oil pollution.